Giải địa lí 10 bài 15: Thủy quyển. Một số nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông. Một số sông lớn trên Trái Đất

Hướng dẫn giải, soạn bài, làm bài tập, bài thực hành trong bài 15: Thủy quyển. Một số nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông. Một số sông lớn trên Trái Đất - trang 56 địa lí 10. Tất cả các kiến thức trong bài học này đều được giải đáp cẩn thận, chi tiết. Chúng ta tham khảo để học tốt địa lí 10 bài 15: Thủy quyển. Một số nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông. Một số sông lớn trên Trái Đất nhé.


I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT BÀI HỌC

I. Thủy quyển

1. Khái niệm

  • Thủy quyển là lớp nước trên Trái Đất bao gồm nước trong các biển, đại dương, nước trên lục địa và hơi nước trong khí quyển.

2. Tuần hoàn của nước trên Trái Đất

  • Vòng tuần hoàn nước nhỏ: Nước bốc hơi -> hình thành mây -> gây mưa ngay trên mặt biển và đại dương.
  • Vòng tuần hoàn nước lớn: Nước bốc hơi ->  hình thành mây -> gây mưa đất liền -> nước tụ lại thành sông (hoặc mạch nước ngầm)chảy ra biển.

II.Một số nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông

1. Chế độ mưa, băng tuyết và nước ngấm

  • Miền khí hậu nóng hoặc nơi địa hình thấp của khu vực khí hậu ôn đới, thủy chế sông phụ thuộc vào chế độ mưa.
  • Miền ôn đới lạnh và những sông bắt nguồn từ núi cao, thủy chế còn phụ thuộc vào lượng tuyết băng tan.
  • Ở các vùng đất đá bị thấm nước nhiều, nước ngầm đóng vai trò đáng kể (đá vôi).

2. Địa thế, thực vật và hồ đầm

a. Địa thế:

  • Nơi địa hình dốc nước chảy mạnh lũ lên nhanh.
  • Nợi địa hình bằng phẳng nước chảy chẩm, lũ lên chậm nhưng kéo dài.

b. Thực vật

  • Điều hòa dòng chảy, làm giảm lũ lụt

c. Hồ, đầm

  • Điều hòa chế độ nước sông
  • Khi nước sông lên chảy vào hồ đầm.
  • Khi nước sông xuống, nước hồ đầm chảy ra sông cho đỡ cạn.

III. Một số sông lớn trên Trái Đất

 

Sông Nin

Sông A –ma -dôn

Sông I –ê nít –xê-i

Nơi bắt nguồn

Hồ Victoria

Dãy An-đét

Dãy Xaian

Chảy qua khu vực khí hậu

Xích đạo, cận xích đạo, cận nhiệt đới

Xích đạo

Ôn đới lạnh

Vị trí

Châu Phi

Châu Mĩ

Châu Á

Diện tích lưu vực

2.881.000 km2

7.170.000 km2

2.580.000 km2

Chiều dài

6.685 km

6437 km

4102 km

Nguồn cung cấp nước

Mưa, nước ngầm

Mưa, nước ngầm

Mưa, băng tuyết tan

II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI GIỮA BÀI

Câu 1: Dựa vào hình 15, hãy trình bày vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn....

Dựa vào hình 15, hãy trình bày vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn của nước trên Trái Đất?

Trả lời:

Vòng tuần hoàn của nước là:

  • Vòng tuần hoàn nước nhỏ: Nước biển và đại dương bốc hơi (do tác dụng của gió, nhiệt độ…) và ngưng tụ trên cao tạo thành mây, gây mưa ngay trên mặt biển và đại dương.
  • Vòng tuần hoàn nước lớn: Nước bốc hơi ngoài mặt biển, đại dương và hình thành mây. Gió đưa mây vào đất liền và gây mưa tại đây. Một phần nước mưa tụ lại thành các dòng sông rồi chảy ra biển; một phần khác ngấm xuống đất thành nước ngầm, cuối cùng chảy ra sông suối rồi chảy ra biển.

Câu 2: Hãy nêu ví dụ minh họa về mối quan hệ giữa chế độ nước sông với chế độ mưa?

Trả lời:

Chế độ nước sông tùy thuộc vào chế độ mưa của từng khu vực mà dòng sông đó chảy qua.

Ví dụ:

  • Ở khu vực xích đạo có mưa nhiều, mưa quanh năm nên mực nước sông đầy quanh năm.
  • Ở khu vực nhiệt đới gió mùa có một mùa khô và một mùa mưa, mực nước sẽ phụ thuộc vào từng mùa. Nếu mùa mưa, mưa nhiều mực nước sông đầy. Nếu mùa khô mưa ít, mực nước sông cạn.

Câu 3: Dựa vào kiến thức đã học và bản đồ tự nhiên Việt Nam, em hãy cho biết....

Dựa vào kiến thức đã học và bản đồ tự nhiên Việt Nam, em hãy cho biết vì sao mực nước lũ ở các sông ngòi miền Trung nước ta thường lên rất nhanh?

Trả lời:

Như chúng ta đã biết, địa hình là một trong những nhân tố tác động đến chế độ nước sông.

Ở miền Trung địa hình ngắn dốc lại ăn sát ra biển nên những dòng sông ở đây có dòng chảy mạnh. Hơn nữa, ở khu vực này, mưa thường tập trung , mưa với lượng nước lớn trong thời gian ngắn nên lũ lên nhanh.

Câu 4: Ở lưu vực của sông, rừng phòng hộ thường được trồng ở đâu? Vì sao trồng ở đó?

Trả lời:

Ở lưu vực sông, rừng phòng hộ được trồng ở những vùng núi cao, nơi thượng nguồn của các con sông để điều hòa dòng chảy. Có nghĩa là khi mưa rơi xuống mặt đất, một lượng nước lớn được giữ lại ở tán cây, lượng còn lại rơi xuống đất bị lớp thảm thực vật giữ lại, một phần ít len lỏi  thấm vào đất tạo thành mạch nước ngầm, điều hòa dòng chảy. Còn nếu không có rừng thì một lượng nước lớn sẽ đổ xuống sông khiến dòng chảy dâng lên đột ngột dễ gây lũ lụt. Mưa nhiều làm đất bị sụt lở, lũ quét…

III. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Dựa vào hình 15 hãy chứng minh rằng: nước trên Trái Đất tham gia vào....

Dựa vào hình 15 hãy chứng minh rằng: nước trên Trái Đất tham gia vào nhiều vòng tuần hoàn, cuối cùng trở thành một đường vòng khép kín.

Trả lời:

Trên Trái đất, nước tham gia vào nhiều vòng tuần hoàn khác nhau, đó là vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn.

Với vòng tuần hoàn nhỏ: nước bốc hơi, ngưng tụ thành mây, gây mưa tại chỗ, rồi bốc hơi,…

Vòng tuần hoàn lớn: Nước biển, đại dương bốc hơi, ngưng tụ thành mây, theo gió thổi vào lục đại gây mưa, nước mưa theo sông suối và dòng chảy ngầm về đại dương rồi bốc hơi,…

Tuy nhiên, các vòng tuần hoàn mà nước tham gia đều là những vòng tuần hoàn khép kín.

Vì vậy, người ta nói rằng nước trên Trái Đất tham gia vào nhiều vòng tuần hoàn, cuối cùng trở thành một đường vòng khép kín.

Câu 2: Hãy trình bày những nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông?

Trả lời:

Chế độ nước sông chịu ảnh hưởng  của các nhân tố:

Thứ nhất là địa thế: Nơi địa hình dốc nước chảy mạnh lũ lên nhanh. Nợi địa hình bằng phẳng nước chảy chẩm, lũ lên chậm nhưng kéo dài.

Thứ hai là thực vật: Thực vật giúp điều hòa dòng chảy, làm giảm lũ lụt

Cuối cùng là hồ, đầm: Điều hòa chế độ nước sông. Khi nước sông lên chảy vào hồ đầm. Khi nước sông xuống, nước hồ đầm chảy ra sông cho đỡ cạn.

Xem thêm lời giải Giải môn Địa lí lớp 10

Soạn bài địa lí lớp 10, giải địa lí lớp 10, làm bài tập bài thực hành địa lí 10. Ở đây, có kiến thức tất cả các bài học trong chương trình sgk địa lí lớp 10. Ngoài phần lý thuyết tổng hợp, các câu hỏi giữa bài, cuối bài học đều được giải dễ hiểu, dễ nhớ. Học sinh muốn xem bài nào thì click vào tên bài tương ứng ở mục lục sau

Lớp 10 | Các môn học Lớp 10 | Giải bài tập, đề kiểm tra, đề thi Lớp 10 chọn lọc

Danh sách các môn học Lớp 10 được biên soạn theo sách giáo khoa mới của bộ giáo dục đào tạo. Kèm theo lời giải sách bài tập, sách giáo khoa, đề kiểm tra 15 phút, 45 phút (1 tiết), đề thi học kì 1 và học kì 2 năm học 2024 ngắn gọn, chi tiết dễ hiểu.

Toán Học

Vật Lý

Hóa Học

Ngữ Văn

Lịch Sử

Địa Lý

Sinh Học

GDCD

Tin Học

Tiếng Anh

Công Nghệ

Âm Nhạc & Mỹ Thuật

Hoạt động trải nghiệm