Giải địa lí 10 bài 19: Sự phân bố sinh vật và đất trên Trái đất

Phân bố thảm thực vật và nhóm đấtmôi trường đới ôn hòa:

• Rừng lá kim nhóm đất pôt dôn phân bố ở Bắc Á, Bắc Âu, Bắc Mĩ
• Rừng lá rộng và hỗn hợp nhóm đất nâu và xám phân bố ở Tây và Trung Âu, Bắc Mĩ, Đông Bắc Á.
• Thảo nguyên nhóm đất đen phân bố ở Châu Âu, Châu Á và Bắc Mĩ.
• Rừng cận nhiệt ẩm  nhóm đất đỏ vàng phân bố ở Đông Á, Bắc Mĩ
• Rừng và cây bụi là cứng cận nhiệt nhóm đất đỏ nâu phân bố ở Châu Âu, Bắc Mĩ và Ôxtraylia.
• Hoang mạc và bán hoang mạc nhóm đất xám phân bố ở Châu Á, Châu Phi, Châu Mĩ, Ôxtraylia.

Nơi này lại có nhiều kiểu thảm thực vật và nhóm đất như vậy là bởi vì khu vực đới ôn hòa có nhiều kiểu khí hậu (ôn đới lục địa, ôn đới hải dương…). Trong khi đó sự phân bố sinh vật và đất lại phụ thuộc nhiều vào yếu tố khí hậu. Mỗi loại khí hậu khác nhau sẽ cho ra một kiểu  thảm thực vậy và nhóm đất tương ứng.

Sườn Tây dãy Cap – ca từ chân núi lên đỉnh có những vành đai thực vật và đất:

• Từ 0 – 500m: Rừng lá rộng cận nhiệt – nhóm đất đỏ cận nhiệt
• Từ 500 – 1200m: Rừng hỗn hợp – nhóm đất  nâu
• Từ 1200 – 1600m: Rừng lá kim – nhóm đất pôt-dôn núi
• Từ 1600 – 2000m: Đồng cỏ núi – nhóm đất đồng cỏ núi
• Từ 2000 – 2800m: Địa y và cây bụi – đất sơ đẳng xen lẫn đá
• Trên 2800m: Băng tuyết

Nguyên nhân dẫn đến sự phân bố của các kiểu thảm thực vật và đất theo vĩ độ chủ yếu là do khí hậu (chế độ nhiệt, ẩm).

Chế độ nhiệt ẩm quyết định đến sự phân bố của các thảm thực vật trên Trái đất. Chế độ nhiệt, ẩm lại thay đổi theo vĩ độ và độ cao, do đó các thảm thực vật cũng thay đổi theo vĩ độ và độ cao địa hình.

Đất chịu tác động mạnh mẽ của cả khí hậu và sinh vật nên sự phân bố đất trên các lục địa cũng thể hiện rõ quy luật phân bố này.

Sự khác nhau về nhiệt và ẩm theo độ cao là nguyên nhân tạo nên sự thay đổi của thực vật và đất theo độ cao. Ở vùng núi, càng lên cao nhiệt độ và áp suất không khí càng giảm, còn độ ẩm không khí lại tăng lên đến một độ cao nào đó rồi mới giảm, kéo theo sự phân bố các vành đai thực vật và đất theo độ cao.