Giải địa lí 10 bài 25: Thực hành phân tích bản đồ phân bố dân cư thế giới

Dựa vào hình 25 hoặc Bản đồ Phân bố dân cư và các đô thị lớn trên thế giới và bảng 22:

a. Hãy xác định các khu vực thưa dân và các khu vực tập trung dân cư đông đúc.

b. Tại sao lại có sự phân bố dân cư không đều như vậy?

Trả lời:

a. Dân cư trên thế giới phân bố không đồng đều:

Các khu vực thưa dân trên thế giới:

• Khu vực Bắc Mỹ (17 người/km2)
• Khu vực Đại Tây Dương ( 4 người/km2)
• Khu vực Nam Mỹ ( 21 người/km2)
• Khu vực Trung Phi (17 người/km2)
• Khu vực Nam Phi (20 người/km2)
• Các khu vực đông dân trên thế giới
• Khu vực Đông Á (131 người/km2)
• Khu vực Đông Nam (124 người/km2)
• Khu vực Nam Á (143 người/km2)
• Khu vực Tây Âu (169 người/km2)

=> Phần lớn dân cư thế giới tập trung ở khu vực lục địa Á –Âu.

b. Sự phân bố dân cư không đều là do sự tác động tổng hợp cùa các nhân tố tự nhiên và kinh tế - xã hội:

• Nhân tố tự nhiên: Nơi nào có các điều kiện tự nhiên phù hợp với sinh lí con người, thuận lợi để phát triển sản xuất nơi đó dân cư tập trung đông. Trong các nhân tố tự nhiên thì khí hậu, nguồn nước, địa hỉnh và đất đai có ảnh hưởng rõ nét nhất.

• Dân cư tập trung đông ở vùng khí hậu ôn hòa, ấm áp (vùng ôn đới, nhiệt đới); nơi có khí hậu khắc nghiệt (nóng quá ờ hoang mạc, lạnh quá ở vùng gần cực, ẩm quá ờ vùng rừng rậm...) thì dân cư thưa thớt.
• Vùng đồng bằng, địa hình bằng phẳng, nguồn nước dồi dào, đất đai màu mỡ như các châu thổ sông Hồng, sông Hoàng Hà, sông Trường Giang, sông Nin... thì dân cư đông đúc. Ngược lại, các vùng núi cao điều kiện tự nhiên khẳc nghiệt (thiếu nước, đất xấu, độ dốc lớn...) khó khăn cho đời sống và sản xuất thì dân cư thưa thớt.

• Nhân tố kinh tế - xã hội: (đóng vai trò quan trọng hàng đầu)
• Trình độ phát triển của lực lượng sản xuất: làm thay đổi bức tranh phân bố dân cư, nhiều điểm dân cư đã mọc lên ờ vùng núi cao, hoang mạc, vùng băng giá và vươn ra cả biển.
• Tính chất của nền kinh tế: Những khu vực dân cư tập trung đông đúc thường gắn với hoạt động công nghiệp hơn so với nông nghiệp (Tây Âu, Nam Âu, Đông Bắc Hoa Kì là những khu vực tập trung nhiều trung tâm công nghiệp nên dân cư đông đúc). Trong hoạt động nông nghiệp, khu vực nào có hoạt động canh tác lúa nước thì cần nhiều lao động hơn nên dân cư đông đúc hơn (như khu vực châu Á gió mùa, châu thổ sông Nin, sông Ni-giê...).
• Lịch sử khai thác lãnh thổ: châu lục, khu vực có lịch sử khai thác lãnh thổ lâu đời (như vùng Đông Nam Á, Đông Á, Tây Âu...) có dân cư đông đúc hơn những châu lục và khu vực mới khai thác (châu Mĩ, Ố-xtrây-li-a...).
• Các dòng chuyển cư ít nhiều tác động tới bức tranh phân bố dân cư của thế giới. Số dân và mật độ dân số cùa châu Mĩ, Ô-xtrây-Ii-a dang tăng lên nhờ những dòng chuyển cư từ châu Âu, châu Phi và châu Á tới.