Giải địa lí 10 bài 5: Vũ trụ. Hệ mặt trời và trái đất. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của trái đất

I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT BÀI HỌC

I. Khái quát về vũ trụ. Hệ mặt trời. Trái đất trong hệ mặt trời

1. Vũ trụ

• Vũ trụ là khoảng không gian vô tận chưa các thiên hà.
• Thiên hà : Là một tập hợp các thiên thể, khí, bụi và bức xạ điện từ. Thiên hà chứa Mặt Trời và các hành tinh của nó được gọi là Dải Ngân Hà.

2. Hệ mặt trời

Hệ Mặt Trời là một tập hợp các thiên thể nằm trong Dải Ngân Hà gồm:

• Mặt Trời là định tinh (trung tâm)
• Tám hành tinh: (Thuỷ, Kim, Trái đất, Hoả, Mộc, Thổ, Thiên, Hải)
• Tiểu hành tinh, vệ tinh, sao chổi, bụi khí...

3. Trái đất trong hệ mặt trời

• Trái Đất nằm ở vị trí thứ 3 theo thứ tự xa dần của Mặt Trời.
• Trái Đất vừa tự quay, vừa chuyển động tịnh tiến xung quanh Mặt Trời, tạo ra nhiều hệ quả địa lí quan trọng.

II. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất.

1. Sự luân phiên ngày, đêm

• Do Trái Đất có hình cầu và tự quay quanh trục nên có hiện tượng luân phiên ngày đêm: nơi nhận tia nắng là ban ngày, nơi khuất trong tối là ban đêm.

2. Giờ trên Trái đất và đường chuyển ngày quốc tế.

• Bề mặt Trái đất chia làm 24 múi gờ, mỗi giờ rộng 15 kinh độ
• Giờ của các múi giờ bên phải sớm hơn giờ ở các múi giờ  bên trái mũi giờ số 0.
• Múi giờ số 0 được lấy làm khu vực giờ gốc, giờ tính theo giờ của khu vực giờ gốc là giờ GMT.
• Việt Nam nằm trong múi giờ số 7
• Kinh tuyến 180 độ là kinh tuyến đổi ngày quốc tế.

3. Sự lệch hướng chuyển động của Trái đất 

Nguyên nhân: Do ảnh hưởng của lực Criôlít.

• Bán cấu Bắc: Lệch hướng bên phải so với nơi xuất phát.
• Bán cầu Nam: Lệch hướng bên trái so với nơi xuất phát.
• Lực Criôlít  khối khí, dòng biển, đường đạn.

II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI GIỮA BÀI