Giải địa lí 10 bài 6: Hệ quả chuyển động xung quanh mặt trời của Trái đất

III. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Hãy giải thích câu tục ngữ Việt Nam:

“Đêm tháng năm, chưa nằm đã sáng

Ngày tháng mười, chưa cười đã tối”.

Như chúng ta đã biết, Trái đất tự quay quanh trục và chuyển động xung quanh mặt trời nên sinh ra hiện tượng ngày đêm chênh lệch giữa hai nửa bán cầu và các mùa. Do đó mới diễn ra hiện tượng tháng 5 ngày dài đêm ngắn, tháng 10 ngày ngắn đêm dài. Cụ thể:

• Vào ngày 22/6, tia bức xạ mặt trời chiếu vuông góc với tiếp tuyến bề mặt trái đát tại chí tuyến Bắc (23°27’B) nên thời gian chiếu sáng ở nửa cầu Bắc (Việt Nam) dài. Càng về phía Cực Bắc ngày càng dài, nên hiện tượng ngày dài, đêm ngắn.
• Vào ngày 22/12, Mặt trời chuyển động biểu kiến về chí tuyến Nam và vuông góc tại bề mặt đất tại tiếp tuyến 23°27’N (Chí tuyến Nam) thì ở Việt Nam hiện tượng đêm dài ngày ngắn do đó có câu “Ngày tháng Mười chưa cười đã tối”.

Sự thay đổi của các mùa đã có những tác động đến cảnh quan thiên nhiên, hoạt động sản xuất và đời sống con người. Cụ thể như sau:

• Tác động đến thiên nhiên: Làm cho cảnh quan thiên nhiên cũng thay đổi theo mùa, mỗi mùa thiên nhiên mang một màu sắc riêng đặc trưng (mùa thu khí trời mát mẻ, cây cối ngả vàng; mùa đông lạnh giá cây cối trơ trụi; mùa xuân ấm áp cây đâm chồi nảy lộc; mùa hạ ánh nắng dồi dào cây cối xanh tươi…)
• Tác động đến sản xuất: Sự thay đổi các mùa cũng khiến cho hoạt động sản xuất đặc biệt là nông nghiệp cũng có tính mùa vụ. Mỗi mùa một loại cây trồng phù hợp với đặc tính khí hậu của mùa đó.
• Tác động đến đời sống con người: Do khí hậu thay đổi nên kéo theo việc con người cũng thay đổi trong sinh hoạt như ăn, mặc, ở…để thích nghi với điều kiện thời tiết từng mùa.