Bài soạn lớp 11: Bản tin

I. Mục đích, yêu cầu cơ bản của bản tin

Bản tin là một thể loại văn bản báo chí nhằm đưa tin kịp thời, chính xác những sự kiện có ý nghĩa trong đời sống xã hội.

• Bản tin có nhiều loại: tin vắn, tin thường, tin tường thuật , tin tổng hợp
• Tin vắn là loại tin không có nhan đề, dung lượng ngắn. Các loại bản tin khác đều có nhan đề nhưng nội dung và cách viết khác nhau. Tin thường thông báo ngắn gọn  nhưng tương đối đầy đủ về một sự kiện, là loại tin chiếm tỉ lệ cao nhất trong lĩnh vực báo chí. Tin tường thuật là loại tin phản ánh từ đầu đến cuối sự kiện  một cách chi tiết, cụ thể. TIn tổng hợp nhằm mục đích thông tin tổng hợp nhiều sự kiện xung quanh về hiện tượng nào đó có vấn đề đáng quan tâm.

Đọc bản tin sau và trả lời câu hỏi nêu ở dưới:

Đội tuyển ô- lim- pích toán Việt Nam xếp thứ tư toàn đoàn

Trong cuộc thi Ô - lim - pích Toán quốc tế lần thứ 45 diễn ra tại thủ đô A- ten, Hi Lạp, từ ngày 14 đến 16 tháng 7, đổi tuyển Việt Nam xếp thứ tư toàn đoàn (đạt 196 điểm). Cả sáu thành viên đội tuyển Việt Nam đều đoạt huy chương: bốn huy chương Vàng, hai huy chương Bạc. Đoàn Trung Quốc xếp thứ nhất (đạt 220 điểm, sáu huy chương Vàng). Cuộc thi Ô -lim -pích Toán lần này có hơn 500 thí sinh của 85 nước tham gia.

1. Bản tin trên thông báo gì? Tin đó có ý nghĩa như thế nào đối với nghành giáo dục nói chung và học sinh Việt Nam nói riêng? 

2. Vì sao bản tin mang tính chất thời sự (ở thời điểm công bố) 

3. Có cần đưa vào tin trên những chi tiết: đoàn đi về bằng phương tiện gì, ai làm trưởng đoàn, ...không?

4. Việc đưa tin cụ thể, chính xác thời gia địa điểm và kết quả đạt được của đội tuyển Toán Việt Nam có tác dụng gì? Vì sao?

5. Theo anh (chị) yêu cầu cơ bản của một bản tin là gì?

Trả lời:

1. Bản tin này thông báo kết quả kì thi Ô-lim-líc Toán quốc tế của đoàn học sinh Việt Nam. Kết quả dự thi đứng thứ tư toàn đoàn nhằm khẳng định trình độ của học sinh Việt Nam và thành quả bồi dưỡng nhân tài toán học của nước ta.

2. Bản tin mang tính thời sự nóng hổi vì sự việc xảy ra sau ba ngày đã được đưa tin, thể hiện tính cập nhật thông tin nhanh chóng.

3. Không cần đưa những tin như: đoàn đi về bằng phương tiện gì, ai làm trưởng đoàn, các thí sinh đã mang về được những quà lưu niệm gì, … Vì các thông tin nêu trên là không cần thiết với dạng bản tin này, chúng không phục vụ gì cho yêu cầu thông báo sự việc chủ yếu là thông báo kết quả của đội tuyển Toán Việt Nam đi thi Ô-lim-pích quốc tế.

4. Việc đưa tin cụ thể, chính xác có tác dụng đảm bảo tính chính xác của văn phong báo chí nói chung, của bản tin nói riêng làm cho người đọc hoàn toàn tin tưởng vào những tin tức được thông báo.

5. Yêu cầu cơ bản của một bản tin là: phải đảm bảo tính thời sự (đưa tin kịp thời, nhanh chóng), tin phải có ý nghĩa xã hội, nội dung thông tin phải chân thực, chính xác.

II. Cách viết bản tin

1. Khai thác và lựa chọn bản tin

đọc lại bản tin ở mục I và cho biết:

a. Có phải mọi sự kiện đều có thể là nguồn tin của bản tin không? Để được lựa chọn đưa tin, sự kiện đó phải như thế nào?

b. Hãy phâm tích sáng tỏ nội dung sau trong bản tin:

• việc gì đã xảy ra?
• việc xảy ra ở đâu?
• việc xảy ra khi nào?
• ai làm việc đó?
• việc xảy ra như thế nào?
• kết quả ra sao?

Trả lời:

a. Trước khi viết cần khai thác, lựa chọn sự kiện có tính ý nghĩa, cụ thể, chính xác để có được những bản tin có giá trị (có tính thời sự và có ý nghĩa xã hội).

Khi đã lựa chọn được sự kiện (thông tin) để đưa vào bản tin, thì sự kiện đó phải có đầy đủ các nội dung (yêu cầu) sau đây:

• Việc gì đã xảy ra (nội dung sự kiện).
• Việc xảy ra ở đâu (không gian, địa điểm).
• Việc xảy ra khi nào (thời gian cụ thể)
• Ai làm việc đó (con người).
• Việc xảy ra như thế nào (diễn biến, tính chất của sự kiện).
• Kết quả ra sao (Kết cục của diễn biến, sự kiện).

b. Phân tích làm sáng tỏ nội dung bản tin trên:

• Việc gì đã xảy ra? Đoàn Việt Nam đứng thứ tư toàn đoàn 
• Việc xảy ra ở đâu?  kỳ thi Ô- lim -pích Toán quốc tế lần thứ 45.Tại A- ten, Hi Lạp
• Xảy ra khi nào? ngày 14 đến 16 tháng 7 năm 2004
• Ai làm việc đó ? đội tuyển Việt Nam
• Kết quả? đạt 196 điểm, sáu huy chương: bốn huy chương Vàng, hai huy chương Bạc

2. Viết bản tin

a. Đặt tiêu đề

• Tiêu đề (tên) của bản tin phải đảm bảo tính khái quát nội dung của bản tin.
• Có thể chọn cách diễn đạt đặc biệt gây hứng thú, sự tò mò cho người đọc (Dạng câu hỏi, cách chơi chữ, có thể là một câu, một từ, …)
• Bản tin thường đặt tiêu đề ngắn gọn, một cụm từ (thường là cụm động từ hoặc danh từ). Tiêu đề cũng có thể là một câu trần thuật, câu nghi vấn ngắn gọn.

b. Cách mở đầu bản tin: 

• Thông báo khái quát về sự kiện và kết quả.

c. Cách triển khai chi tiết bản tin

• Cụ thể, chi tiết các sự kiện được đưa tin
• Giải thích nguyên nhân, kết quả của các sự kiện