Bài soạn siêu ngắn: Vịnh khoa thi hương - Ngữ văn lớp 11

Bài soạn siêu ngắn: Vịnh khoa thi hương - trang 33 sgk ngữ văn lớp 11 tập 1. Tất cả các câu hỏi trong bài học đều được soạn ngắn gọn, súc tích nhưng vẫn đầy đủ ý.


Tìm hiểu chung tác phẩm

Tác giả:

  • Tú Xương là một người rất lận đận trong chuyện thi cử. Ông thi nhiều lần và đều hỏng, chỉ đỗ đến tú tài. Ông lại sống và thời buổi “mưa Âu gió Mĩ”, thời kì khủng hoảng của những qua hệ đạo đức truyền thống. Cay đắng của số phận riêng cùng với những điều ngang tai trái mắt của cuộc sống thị thành đã khiến Tú Xương trở thành một nhà thơ trào phúng tiêu biểu của văn học Việt Nam đầu thế kỉ XX.

Tác phẩm:

  • Hoàn cảnh sáng tác: 1897 nhà thơ dự kì thi Hương ở Nam Định, trong kì thi này có sĩ tử Hà Nội xuống thi chung, có các quan Toàn quyền Đông dương và Công sứ Nam Định đến dự.
  • Thể loại và đề tài: 
    • Thơ Thất ngôn bát cú. 
    • Đề tài :thi cử.
  • Đại ý:
    • Thể hiện thái độ mỉa mai, châm biếm phẫn uất của nhà thơ đối với chế độ thi cử đương thời và đối với con đường thi cử của riêng ông.
    • Phản ánh hiện thực nhốn nháo, ô hợp của xã hội thực dân phong kiến buổi đầu, đồng thời thể hiện su phẫn uất của nhà thơ trước tình cảm nước nhà.
  • Bố cục: 3 phần
    • Phần 1: 4 câu đầu
    • Phần 2: Sáu câu tiếp
    • Phần 3: Sáu câu còn lại

Câu 1: Hai câu đầu cho thấy kì thi có gì khác thường?

Trả lời:

  • “Nhà nước ba năm mở một khoa”: trước đây là triều đình tổ chức thi nay là ”nhà nước” -> cho thấy sự thay đổi.
  • “Trường Nam thi lẫn với trường Hà”: Một sự bất thường vì trước đây sĩ tử ở Nam Định với Hà Nội thi riêng nay sĩ tử từ Hà Nội xuống Nam Định thi mà là thi “lẫn”-> Sự ô hợp, nhốn nháo, thiếu tính trang nghiêm nề nếp của trường thi.

Câu 2: Anh/chị có nhận xét gì về hình ảnh sĩ tử và quan trường? Từ hai câu thơ 3 và 4, anh/chị có cảm nghĩ như thế nào về cảnh thi cử lúc bấy giờ?

Trả lời:

    • Cách đảo trật tự cú pháp: "Lôi thôi sĩ tử", "ậm ọe quan trường"
    • Các từ giàu hình ảnh: lôi thôi, đeo lọ cùng với những từ chỉ âm thanh: ậm ọe, thét loa.

=> Hình ảnh khái quát sự sa sút về nho phong sĩ khí do sự ô hợp, nhốn nháo của xã hội đưa lại. Hình ảnh sĩ tử thì lôi thôi lếch thếch mất hết vẻ nho nhã, thư sinh. Quan trường không còn quyền uy, mực thước, trang trọng như trước, miệng ậm ọe miệng thét loa gợi lên cái oan nhưng là cái oai cố tạo ra. Từ “ậm ọe” biểu đạt âm thanh của tiếng nói nhưng bị cản lại trong cổ họng đã khẳng định cái oai hờ của quan trường.

Câu 3: Phân tích hình ảnh quan sử, bà đầm và sức mạnh châm biếm, đả kích của biện pháp nghệ thuật đối ở hai câu 5,6.

Trả lời:

Hình ảnh quan sứ, mụ đầm cho thấy sự mục nát của triều đình phong kiến. Một cuộc thi lựa chọn  nhân tài cho đất nước mà lại để cho bọn ngoại bang đến dự như đi xem hát với váy lê quét đất…

Biện pháp đảo ngữ kết hợp với nghệ thuật đối đã được vận dụng một cách triệt để, tạo nên sức mạnh đả kich, châm biếm dữ dội, sâu cay. Nơi cửa Khổng sân Trình là nơi mặc sức, tự nhiên lê váy của mụ đầm. "Váy lê quét đất" đối với "Lọng cắm rợp trời" (còn làm nhục quốc thể). Tú Xương đã đem cờ che đầu quan sứ đối lập với váy bà đầm, điều này tạo nên một tiếng cười nhưng ẩn trong đó không ít nỗi xót xa.

Câu 4: Phân tích tâm trạng, thái độ của tác giả trước cảnh tượng trường thi. Lời nhắn gọi của Tú Xương ở hai câu thơ cuối có ý nghĩa tư tưởng gì?

Trả lời:

Nhân tài đất Bắc nào ai đó

Ngoảnh cổ mà trông cảnh nước nhà

Câu hỏi: “nhân tài đất Bắc nào ai đó” ‚ lời kêu gọi những người có lòng tự tôn dân tộc hãy thức tỉnh lại để:“Ngoảnh cổ mà trông cảnh nước nhà”.

  • “Ngoảnh cổ”: thái độ,tâm thế không cam tâm sống mãi trong cảnh đời nô lệ.
  • “cảnh nước nhà”: hiện trạng đất nước và nỗi nhục mất nước.

=> Tấm lòng yêu nước,căm ghét bọn thực dân xâm lược,thức tỉnh lòng tự tôn dân tộc .

Xem thêm lời giải Bài soạn văn lớp 11 siêu ngắn

Dưới đây là danh mục các bài soạn siêu ngắn và siêu chất trong chương trình Văn 11. Nội dung các bài soạn hết sức ngắn gọn, súc tích nhưng vẫn thể hiện được ý nghĩa đầy đủ. Các em học sinh có thể nhanh chóng hoàn thành bài soạn văn 11 của mình. Ngoài ra, nó còn giúp các em dễ học, dễ nhớ, dễ nắm bắt được ý chính bài học

Lớp 11 | Các môn học Lớp 11 | Giải bài tập, đề kiểm tra, đề thi Lớp 11 chọn lọc

Danh sách các môn học Lớp 11 được biên soạn theo sách giáo khoa mới của bộ giáo dục đào tạo. Kèm theo lời giải sách bài tập, sách giáo khoa, đề kiểm tra 15 phút, 45 phút (1 tiết), đề thi học kì 1 và học kì 2 năm học 2024 ngắn gọn, chi tiết dễ hiểu.