Bài soạn siêu ngắn: Nghị luận về một hiện tượng đời sống - Ngữ văn lớp 12

Tìm hiểu đề và lập dàn ý

a. Tìm hiểu đề:

• Đề bài yêu cầu về hiện tượng: Sử dụng thời gian sao cho hợp lí, có ý nghĩa.
• Bài cần có những ý và sắp xếp như sau:
• Tóm tắt những việc làm của Ân
• Ý nghĩa của hiện tượng Nguyễn Hữu Ân
• Nêu vài tấm gương khác biết sử dụng thời gian hợp lí, có ý nghĩa.
• Phê phán một vài hiện tượng lãng phí thời gian.
• Lựa chọn những dẫn chứng: Trần Quốc Toản, Võ Thị Sáu, “nhiều lớp người giống ta lứa tuổi – đã sống và chết … - làm ra Đất Nước”, Nick Vujicic (Úc),…
• Vận dụng các thao tác lập luận cần vận dụng:
• Phân tích
• Bình luận
• So sánh,…

b. Lập dàn ý

• Mở bài: Giới thiệu hiện tượng cần nghị luận: Cách sử dụng thời gian của thanh niên hiện nay.
• Thân bài : 
• Tóm tắt những việc làm của Ân
• Phân tích: Ý nghĩa việc làm của Ân
• Bình luận: Phê phán lối sống lãng phí thời gian.
• Kết bài: Bày tỏ suy nghĩ riêng của người viết.

Cách làm bài văn nghị luận về một hiện tượng đời sống:

• Mở bài: Giới thiệu hiện tượng cần nghị luận.
• Thân bài: 
• Tóm tắt hiện tượng.
• Phân tích hiện tượng (các mặt đúng – sai, lợi – hại).
• Chỉ ra nguyên nhân.
• Kết bài: Bày tỏ suy nghĩ riêng của người viết (thái độ, ý kiến) về hiện tượng đó.

Ghi nhớ: SGk

[Luyện tập] Câu 1: Đọc văn bản trang 67 sgk rồi trả lời các câu hỏi nêu ở dưới: a. Trong văn bản trên, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc bàn về hiện tượng gì trong đời sống? Hiện tượng ấy diễn ra trong thời gian nào? b. Tác giả đã sử dụng những thao tác lập luận nào để bàn về hiện tượng nói trên? Nêu dẫn chứng và phân tích tác dụng của chúng....

Trả lời:

a. Tác giả Nguyễn ái Quốc bàn về hiện tượng: Thanh niên,HS Việt Nam du học nước ngoài dành quá nhiều thời gian cho việc chơi bời, giải trí mà chưa chăm chỉ học tập, rèn luyện để khi trở về góp phần xây dựng đất nước. Hiện tượng đó diễn ra vào những năm đầu thế kỉ XX. 

b. Tác giả dùng các thao tác lập luận:

• Phân tích: Thanh niên du học mải chơi, thanh niên trong nước "không làm gì cả", họ sống "già cỗi", thiếu tổ chức, rất nguy hại cho tương lai đất nước.
• So sánh: Nêu hiện tượng thanh niên, sinh viên Trung Hoa du học chăm chỉ, cần cù.
• Bác bỏ: "Thế thì thanh niên của ta đang làm gì?Nói ra thì buồn, buồn lắm: Họ không làm gì cả."

c. Nghệ thuật diễn đạt của văn bản: Dùng từ, nêu dẫn chứng xác đáng, cụ thể, kết hợp nhuần nhuyễn các kiểu câu trần thuật, câu hỏi, câu cảm thán.

d. Bài học cho bản thân: Xác định lí tưởng, cách sống, mục đích, thái độ học tập đúng đắn.

[Luyện tập] Câu 2: Anh (chị) suy nghĩ gì về hiện tượng “nghiện” Ka-ra-o-ke và in –tơ-net trong nhiều bạn trẻ hiện nay? Lập dàn ý cho bài viết của mình.

Trả lời:

a. Mở bài: Nêu hiện tượng, trích dẫn đề, nhận định chung về vấn đề đó

b. Thân bài: 

• Giải thích về khái niệm Ka-ra-ô-kê và in-tơ-nét
• Karaoke: là một hình thức giải trí
• internet: ngoài việc giải trí, còn cung cấp thông tin, kiến thức.
• Lợi ích và tác hại:
• Lợi ích: giúp con người giải trí, tự học và tìm hiểu nhiều thông tin có ích một cách nhanh chóng.
• Tác hại:  gây "nghiện", ham thích quá thành tật xấu, bỏ bê việc học tập, ...
• Bình luận hiện tượng “nghiện” Internet và ka-ra-o-ke.
• Bày tỏ ý kiến của bản thân trong việc sử dụng Internet có hiệu quả, phục vụ cho mục đích học tập.

c. Kết bài:

• Nhận định lại vấn đề
• Rút ra bài học từ hiện tượng nghị luận.