Bài soạn siêu ngắn: Lời văn, đoạn văn tự sự - Ngữ văn lớp 6

I. Lời văn, đoạn văn tự sự

1. Lời văn giới thiệu nhân vật

Câu hỏi: Các câu văn đã giới thiệu nhân vật như thế nào? Câu văn giới thiệu trên đây thường dùng những từ, cụm từ gì? (Cách dùng câu văn với từ là, từ có, câu văn kể ngôi thứ ba: Người ta gọi chàng là….)

Trả lời:

• Hùng Vương: có con gái là Mỵ Nương
• Mỵ Nương: con vua, đẹp người, đẹp nết, được vua yêu
• Sơn Tinh: ở Tản Viên, có tài, mọi người gọi Sơn
• Thủy Tinh: miền biển, tài năng

=>Các nhân vật được giới thiệu rõ ràng, cụ thể tên lai lịch, quan hệ các nhân vật trong truyện….

• Câu văn giới thiệu trên đây thường dùng từ là, có và cụm từ “người ta thường gọi”.

2. Lời văn kể sự việc

Câu hỏi: Đoạn văn trên đã dùng những từ ngữ gì để kể những hành động của nhân vật? Các hành động được kể theo thứ tự nào? Hành động ấy đem lại kết quả gì? Lời kể trùng điệp gây ấn tượng gì cho người đọc?

Trả lời:

Những từ ngữ để kể hành động của nhân vật là:

• Đùng đùng nổi giận, đem quân, đuổi theo, đòi cướp, hô mưa gọi gió, dâng nước, đánh.
• Các hành động đó được kể theo trình tự từ trước đến sau, từ nguyên nhân đến kết quả.
• => Kết quả là: Nước ngập ruộng đồng, nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
• Lời kể trùng điệp cho thấy sự liên tiếp của hành động gây ấn tượng mạnh về cơn giận dữ và sự phá hoại khủng khiếp của Thủy Tinh.

3. Đoạn văn

Trả lời câu hỏi:

• Đoạn 1 : Vua Hùng kén rể (ý chính : câu 2 là câu chủ đề ).
• Đoạn 2 : Cả hai đều xứng đáng làm rể Vua Hùng (ý chính : câu cuối là câu chủ đề ) .
• Đoạn 3 : Thuỷ Tinh nổi giận dâng nước đánh Sơn Tinh (ý chính : câu 1 là câu chủ đề ).

=> Người ta gọi đó là câu chủ đề vì nó thể hiện nội dung chủ yếu của đoạn văn.

Để dẫn đến ý chính đấy, người kể đã dẫn dắt từng bước bằng cách:

• Đoạn 1 : Các ý phụ được trình bày trước, nêu nguyên nhân.
• Đoạn 2 : Có 2 người tài giỏi như nhau đến cầu hôn nên phải giới thiệu từng người.
• Đoạn 3 : Kể thứ tự trước sau của trận đánh, từ nguyên nhân -> kết quả.

=>Ý phụ giải thích làm rõ cho ý chính. Mối quan hệ giữa các câu rất chặt chẽ, câu sau làm rõ cho câu trước.

[Luyện tập] Câu 1: Đọc đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi: Mỗi đoạn văn trên kể về điều gì? Hãy gạch dưới câu chủ đề có ý quan trọng nhất của mỗi đoạn văn. Các câu văn triển khai chủ đề ấy theo thứ tự nào?

Trả lời:

[Luyện tập] Câu 2: Đọc hai câu văn sau, theo em, câu nào đúng câu nào sai, vì sao? a. Người gác rừng cười ngựa, lao vào bóng chiều, nhảy lên lưng ngựa, đóng chắc chiếc yên ngựa. /b. Người gác rừng đóng chắc chiếc yên ngựa, nhảy lên lưng ngựa, rồi lao vào bóng chiều.

Trả lời:

Câu a sai và câu b đúng vì:

• Câu b mạch lạc, logic, kể cú thứ tự: Đóng chắc yên ngựa -> nhảy lên lưng ngựa -> lao vào bóng chiều
• Câu a sai vì các ý trong câu lộn xộn.

[Luyện tập] Câu 3: Hãy viết lời kể giới thiệu các nhân vật: Thánh Gióng, Lạc Long Quân, Âu Cơ, Tuệ Tĩnh.

Trả lời:

• Thánh Gióng là người anh hùng có công đánh giặc Ân, bảo vệ đất nước.
• Ngày xưa, có một vị thần thuộc nòi Rồng, con trai thần Long Nữ tên là Lạc Long Quân.
• Âu Cơ là bà mẹ chung của người Việt, xinh đẹp tuyệt trần thuộc dòng họ Thần Nông.
• Thầy Tuệ Tĩnh xưa kia nổi tiếng là một thầy thuốc tài năng và giàu y đức.

[Luyện tập] Câu 4: Viết đoạn văn kể chuyện Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt xông trận, ngựa phun lửa giết giặc Ân và đoạn kể chuyện Thánh Gióng khi roi sắt gãy, nhổ tre đằng ngà tiếp tục đánh đuổi quân giặc.

Trả lời:

Khi sứ giả mang ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt đến, Gióng bỗng vươn vai thành tráng sĩ oai phong, lẫm liệt. Tráng sĩ mặc áo giáp, cầm roi sắt nhảy lên mình ngựa. Ngựa phun lửa xông thẳng về phía quân giặc, đón đầu chúng đánh giết hết lớp này đến lớp khác, giặc chết như rạ.