Giải vật lí 6 bài 4: Đo thể tích vật rắn không thấm nước

I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT

• Để đo thể tích vật rắn không thấm nước và chìm trong nước, có thể dùng bình chia độ, bình tràn.
• Thể tích của vật rắn bất kì không thấm nước có thể đo được bằng cách:
• Thả chìm vật đó vào chất lỏng đựng trong bình chia độ. Thể tích của phần chất lỏng dâng lên bằng thể tích của vật.
• Khi vật rắn không bỏ lọt bình chia độ thì thả vật đó vào trong bình tràn. Thể tích của phần chất lỏng tràn ra bằng thể tích của vật.

II. GIẢI BÀI TẬP

Giải câu 1: Quan sát hình...

Quan sát hình 4.2 (SGK) và mô tả cách đo thể tích của hòn đá bằng bình chia độ.

Ban đầu thể tích trong bình chia độ là 150ml. Thả từ từ viên đá vào bình chia độ, ta thấy mực nước dâng lên đến thể tích là 200ml. Vậy thể tích 50ml tăng chính là thẻ tích của hòn đá.

Giải câu 2: Nếu hòn đá to...

Nếu hòn đá to không bỏ lọt bình chia độ thì người ta dùng thêm bình tràn và bình chứa để đo thể tích của nó như hình 4.3a (SGK).

Hãy mô ta cách đo thể tích hòn đá bằng phương pháp bình tràn vẽ ở hình 4.3 (SGK).

Cách đo thể tích của vật rắn bằng bình tràn:

• Lấy thể tích chất lỏng tối đa của bình tràn
• Thả từ từ vật rắn vào bình tràn là hứng phần chất lỏng tràn ra vào bình chứa.
• Sau khi tràn hết, lấy chất lỏng trong bình chứa vào bình chia độ, xác định thể tích chất lỏng trong bình chia độ. Thể tích chất rắn chính bằng thể tích chất rắn trong bình chia độ.

Giải câu 3: Chọn từ thích hợp...

Chọn từ thích hợp trong ngoặc kép đề điền vào chỗ trống trong các câu sau:

"tràn ra, thả chìm, thả, dâng lên"

Thể tích của vật rắn bất kì không thấm nước có thể đo được bằng cách:

a) (1)........ vật đó vào chất lỏng đựng trong bình chia độ. Thể tích của phần chất lỏng (2) ............. bằng thể tích của vật.

b) Khi vật rắn không bỏ lọt bình chia độ thì (3).............. vật đó vào trong bình tràn. Thể tích của phần chất lỏng (4)............ bằng thể tích của vật.

a) Thả chìm vật đó vào chất lỏng đựng trong bình chia độ. Thể tích của phần chất lỏng dâng lên bằng thể tích của vật.

b) Khi vật rắn không bỏ lọt bình chia độ thì thả vật đó vào trong bình tràn. Thể tích của phần chất lỏng tràn ra bằng thể tích của vật.

Giải câu 4: Nếu dùng ca thay...

Nếu dùng ca thay cho bình tràn và bát to thay cho bình chứa để đo thể tích của vật như hình 4.4 thì cần phải chú ý điều gì ?

Khi thay ca cho bình tràn và bát to thay cho bình chứa để đo thể tích của vật ta cần phải chú ý:

• Bát to phải không được chứa nước.
• Bình chứa không được để nước tràn ra ngoài khi chưa cho vật rắn vào.
• Khi đổ nước từ bát vào bình chia độ không được để nước đổ ra ngoài.

Giải câu 5: Hãy tự làm một...

Hãy tự làm một bình chia độ: Dán bằng giấy trắng dọc theo chai nhựa (hoặc cốc), dùng bơm tiêm bơm 5 cm³ nước vào chai, đánh dấu mực nước và ghi 5 cm³ vào băng giấy. Tiếp tục làm như vậy và ghi 10 cm³ , 15 cm³ .... cho đến khi nước đầy bình chia độ.

Để tự làm bình chia độ ta cần chuẩn bị những dụng cụ sau: băng dán giấy trắng, chai nhựa, bơm kim tiềm 5ml, bút, nước.

Cách làm: Dùng bơm kim tiêm lấy 5ml bơm vào chai nhựa, sau đó đánh dấu bằng băng dính trắng và ghi thể tích. Cứ như vậy đến khi đầy bình.

Giải câu 6: Hãy tìm hai vật...

Hãy tìm hai vật nào đó và đo thể tích của chúng bằng bình chia độ vừa tạo ra.

Có thể dùng những vật có sẵn và dễ tìm như: hòn đá, cái chén, ổ khóa ,...