Bài soạn siêu ngắn: Các phương châm hội thoại (tiếp theo) - Ngữ văn lớp 9

Bài soạn siêu ngắn: Các phương châm hội thoại (tiếp theo) - trang 36 sgk ngữ văn lớp 9 tập 1. Tất cả các câu hỏi trong bài học đều được soạn ngắn gọn, súc tích nhưng vẫn đầy đủ ý.


I. Quan hệ giữa phương châm hội thoại với tình huống giao tiếp

Trả lời ví dụ:

  • Nhân vật chàng rể có tuân thủ đúng phương châm lịch sự vì nó thể hiện sự quan tâm đến người khác.
  • Rút ra bài học: Sử dụng không đúng lúc đúng chỗ vì người được hỏi đang ở trên cành cây cao nên phải vất vả trèo xuống để trả lời.

Ghi nhớ: Việc vận dụng các phương châm hội thoại cần phù hợp với đặc điểm của tình huống giao tiếp.

II. Những trường hợp không tuân thủ phương châm hội thoại

Trả lời ví dụ 1:

  • Câu trả lời của Ba không đáp ứng được yêu cầu của An
  • Phương châm về lượng không được tuân thủ
  • Vì Ba không biết chiếc máy bay đầu tiên được chế tạo vào năm nào. Để tuân thủ phương châm về chất nên Ba phải trả lời chung chung như vậy.

=> Người nói thiếu hiểu biết.

Trả lời ví dụ 2:

  • Bác sĩ không nên nói thật vì có thẻ sẽ khiến cho bệnh nhân hoảng sợ, tuyệt vọng.
  • Bác sĩ không tuân thủ phương châm về chất (nói điều mình tin là không đúng).
  • Có thể chấp nhận được vì nó giúp cho người bệnh lạc quan cho cuộc sống.

=>Phải ưu tiên cho một phương châm hội thoại hoặc một yêu cầu khác quan trọng hơn.

Trả lời ví dụ 3:

  • Nếu xét nghĩa bề mặt thì cách nói này không tuân thủ phương châm về lượng vì nó dường như không cho người nghe thêm một thông tin nào.
  • Nếu xét theo nghĩa hàm ý thì cách nói này vẫn tuân thủ phương châm về lượng.
  • Tiền bạc chỉ là phương tiện để sống chứ không phải là mục đích cuối cùng của con người. Câu này có ý nghĩa răn dạy con người ta không nên chạy theo tiền bạc mà quên tất cả.

=> Muốn gây một sự chú ý, để người nghe hiểu câu nói theo một hàm ý nào đó.

Ghi nhớ: SGK

[Luyện tập] Câu 1: Đọc mẩu chuyện sau và trả lời câu hỏi. (SGK)

Trả lời:

Câu trả lời của ông bố không tuân thủ phương châm hội thoại cách thức.

  • Khi cậu bé lên năm hỏi cha quả bóng ở đâu, người cha trả lời  “Quả bóng ở ngay dưới cuốn Tuyển tập truyện ngắn Nam Cao”  thì câu trả lời của người cha đã không tuân thủ phương châm cách thức.
  • Đứa con 5 tuổi (chưa học lớp 1) không thể nhận biết được đâu là “Tuyển tập truyện ngắn Nam Cao”; đối với đối tượng giao tiếp này, câu nói đó là mơ hồ. Còn đối với những người đã đi học thì đây có thể là câu trả lời đúng, rõ ràng.

[Luyện tập] Câu 2: Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi... (SGK)

Trả lời:

  • Thái độ của: Chân, tay, tai, mắt là bất hòa với lão Miệng
  • Lời nói của: Chân, tay, tai, mắt không tuân thủ phương châm lịch sự.
  • Việc không tuân thủ đó là không thích hợp với tình huống giao tiếp ->thật vô lí, khách đến nhà phải chào hỏi chủ nhà rồi mới nói chuyện khác, ở đây thái độ và lời nói của các vị khách thật hồ đồ, không có lí do chính đáng.

Xem thêm lời giải Bài soạn văn lớp 9 siêu ngắn

Dưới đây là danh mục các bài soạn siêu ngắn và siêu chất trong chương trình Văn 9. Nội dung các bài soạn hết sức ngắn gọn, súc tích nhưng vẫn thể hiện được ý nghĩa đầy đủ. Các em học sinh có thể nhanh chóng hoàn thành bài soạn văn 9 của mình. Ngoài ra, nó còn giúp các em dễ học, dễ nhớ, dễ nắm bắt được ý chính bài học

Lớp 9 | Các môn học Lớp 9 | Giải bài tập, đề kiểm tra, đề thi Lớp 9 chọn lọc

Danh sách các môn học Lớp 9 được biên soạn theo sách giáo khoa mới của bộ giáo dục đào tạo. Kèm theo lời giải sách bài tập, sách giáo khoa, đề kiểm tra 15 phút, 45 phút (1 tiết), đề thi học kì 1 và học kì 2 năm học 2024 ngắn gọn, chi tiết dễ hiểu.