Giải địa lí 9 bài 4: Lao động và việc làm. Chất lượng cuộc sống

Câu 1: Dựa vào hình 4.1, hãy:

• Nhận xét về cơ cấu lực lượng lao động giữa thành thị và nông thôn? Giải thích nguyên nhân?
• Nhận xét về chất lượng của lực lượng lao động ở nước ta. Để nâng cao chất lượng lực lượng lao động cần có những giải pháp gì?

Cơ cấu lực lượng lao động của nước ta giữa thành thị và nông thôn:

• Lao động nước ta tập trung chủ yếu ở nông thôn, năm 2003 chiếm 75,8% tổng số lao động.
• Thành thị có tỉ lệ lao động thấp hơn nhiều so với nông thôn, năm 2003 chiếm 24,2%.
• Lao động nước ta có sự phân bố không đồng đều.

Giải thích:

• Do đặc điểm và tính chất của nền kinh tế của nước ta là nông nghiệp vẫn là ngành kinh tế chủ yếu, nông nghiệp nước ta còn lạc hậu, việc cơ giới hoá nông nghiệp còn nhiều hạn chế nên vẫn còn sử dụng một lực lượng lao động đông. Do đó đa số người dân của nước ta vẫn phải sinh sống ở nông thôn – gắn với sản xuất nông nghiệp.
• Quá trình đô thị hoá ở nước ta đang diễn ra nhanh , nhưng trình độ đô thị hoá còn thấp, quá trình công nghiệp hoá , hiện đại hoá của đô thị vẫn còn đang tiếp diễn. Hơn nữa đa số các đô thị ở nước ta có quy mô vừa và nhỏ… nên số lao động thành thị của nước ta vẫn còn chiếm một tỉ lệ nhỏ trong tổng số lao động của cả nước.

Nhận xét về chất lượng của lực lượng lao động nước ta:

• Lực lượng lao động của nước ta còn có nhiều hạn chế về trình độ chuyên môn và tay nghề, đặc biệt là đội ngũ cán bộ quản lí, công nhân kĩ thuật lành nghề còn thiếu nhiều. Số lao động không qua đào tạo còn chiếm một tỉ lệ cao trong tổng số lao động, năm 2003 chiếm tới 78,8%.
• Lực lượng lao động đã qua đào tạo chỉ chiếm có 21,2%, thấp hơn nhiều lần tỉ lệ lao động không qua đào tạo.

Giải pháp để nâng cao chất lượng cho lực lượng lao động nước ta.

• Mở các trung tâm đào tạo, hướng nghiệp, dạy nghề ở các địa phương.
• Tư vấn lao động và tìm kiếm việc làm cho người lao động.
• Có kế hoạch đào tạo hợp lí và có chiến lược đầu tư mở rộng đào tạo, dạy nghề.

Những giải pháp để giải quyết việc làm:

• Phân bố lại dân cư và lao động giữa các vùng.
• Đa dạng hoá các hoạt động kinh tế ở nông thôn. 
• Phát triển hoạt động công nghiệp, dịch vụ ở các đô thị.
• Đa dạng hoá các loại hình đào tạo, đẩy mạnh hoạt động hướng nghiệp, dạy nghề, giới thiệu việc làm.

Giải quyết việc làm đang là vấn đề xã hội gay gắt ở nước ta là bởi vì:

• Tình trạng thiếu việc làm ở nông thôn là phổ biến, tỉ lệ thất nghiệp ở khu vực thành thị tương đối cao.
• Năm 2005:
• Tỉ lệ thất nghiệp ở khu vực thành thị là 5,3%
• Tỉ lệ thiếu việc làm ở nông thôn là 9,3%
• Mỗi năm nước ta tăng thêm hơn 1 triệu lao động.

Những thành tựu đạt được trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân

• Tỉ lệ người lớn biết chữ đạt 90,3% (năm 1999).
• Mức thu nhập bình quân trên đầu người gia tăng( 440USD/ người/ năm - năm 2002)
• Người dân được hưởng các dịch vụ xã hội ngày càng tốt hơn ( y tế, phúc lợi xã hội, nhà ở...)
• Tuổi thọ bình quân tăng.
• Tỉ lệ tử vong, suy dinh dưỡng của trẻ em ngày càng giảm, nhiều dịch bệnh được đẩy lùi....
• Tuy nhiên, chất lượng cuộc sống vẫn đang còn chênh lệch giữa các vùng nông thôn và thành thị , giữa các tầng lớp dân cư trong xã hội.