Giải vật lí 9 bài 10: Biến trở Điện trở dùng trong kĩ thuật

Hướng dẫn giải bài tập, bài thực hành trong bài 10: Biến trở Điện trở dùng trong kĩ thuật - sách giáo khoa vật lí 9. Tất cả các kiến thức lý thuyết và bài tập trong bài học này đều được giải đáp cẩn thận, chi tiết. Chúng ta tham khảo để học tốt vật lí 9 bài 10: Biến trở Điện trở dùng trong kĩ thuật nhé.


I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT

  • Biến trở là điện trở có thể thay đổi trị số và có thể được sử dụng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.
  • Các loại biến trở: 
    • Biến trở con chạy
    • Biến trở tay quay
    • Biến trở than (chiết áp)
  • Biến trở được dùng trong kĩ thuật, chẳng hạn như các mạch điện của radio, tivi,...

 

II. GIẢI BÀI TẬP

Giải câu 1: Quan sát ảnh chụp, hình 10.1...

Quan sát ảnh chụp, hình 10.1 (hoặc biến trở thật) để nhận dạng các loại biến trở.

Bài giải:

Quan sát hình 10.1 (SGK), nhận đặc điểm của từng loại biến trở.

Giải câu 2: Bộ phận chính của biến trở trên các...

Bộ phận chính của biến trở trên các hình 10.1a, b gồm con chạy (tay quay) C và cuộn dây dẫn bằng hợp kim có điện trở suất lớn (nikelin hay nicrom), được quấn đều dặn dọc theo một lõi bằng sứ. Nếu mắc hai đầu A, B của cuộn dây này nối tiếp vào mạch điện thì khi dich chuyển con chạy C, biến trở có tác dụng thay đổi điện trở không? Vì sao?

Bài giải:

Nếu mắc hai đầu A, B của cuộn dây này nối tiếp vào mạch điện thì khi dich chuyển con chạy C, thì dòng điện vẫn chạy quả cả cuộn dây nên biến trở không có tác dụng thay đổi điện trở.

Giải câu 3: Biến trở được mắc nối tiếp vào...

Biến trở được mắc nối tiếp vào mạch điện, chẳng hạn vói hai điểm A và N của các biến trở ở hình 10.1a và b. Khi đó, nếu ta dịch chuyển con chạy hoặc quay tay C thì điện trở của mạch điện có thay đổi không? Vì sao?

Bài giải:

Nếu dịch chuyển con chạy hoặc tay quay C thì sẽ làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua, do đó làm thay đổi diện trở của biến trở, và điện trở của mạch điện sẽ thay đổi theo.

Giải câu 4: Trên hình 10.2 vẽ các kí hiệu sơ...

Trên hình 10.2 vẽ các kí hiệu sơ đồ của biến trở. Hãy mô tả hoạt động của biến trở có kí hiệu sơ đồ a, b, c.

Bài giải:

Khi con trỏ di chuyển sẽ làm thay đổi chiều dài của biên trở nên phần cuộn dây cho dòng điện chạy qua thay đổi =>thay đổi điện trở của biến trở.

Giải câu 5: Vẽ sơ đồ mạch điện hình 10.3...

Vẽ sơ đồ mạch điện hình 10.3

Bài giải:

Sơ đồ mạch điện được vẽ như sau:

Giải câu 6: Tìm hiểu trị số điện trở lớn nhất...

Tìm hiểu trị số điện trở lớn nhất cảu biến trở được sử dụng và cường độ lớn nhất của dòng điệncho phép chạy qua biến trở đó.

  • Mắc mạch điện theo hình 10.3. Đẩy con chạy C về sát điểm N để biến trở có điện trở lớn nhất.
  • Đóng công tắc rồi dịch chuyển con chạy C để đèn sáng hơn. Tại sao?
  • Để đèn sáng mạnh nhất thì phải dịch con chạy của biến trở tới vị trí nào? Vì sao?

Bài giải:

Khi con chạy C về sát điểm N thì biến trở có điện trở lớn nhất. Khi đóng công tắc, tại vị trí N có cường độ dòng điện nhỏ nhất.

Khi dịch chuyển con chạy C từ N đến M thì biến trở có điện trở nhỏ dần =>cường độ dòng điện tăng dần nên đèn sáng dần.

Để đèn sáng nhất thì phải dịch con chạy của biến trở ở vị trí M vì khi đó biến trở có giá trị nhỏ nhất.

Giải câu 7: Trong kĩ thuật, chẳng hạn trong...

Trong kĩ thuật, chẳng hạn trong các mạch điện của Radio, tivi… người ta cần sử dụng các điện trở có kích thước nhỏ với các trị số khác nhau, có thể tới vài trăm megavon (1MΩ = 106Ω ). Các điện trở này được chế tạo bằng một lớp than hay lớp kim loại mỏng phủ ngoài một lỏi cách điện (thường bằng sứ). Hãy giải thích vì sao lớp than hay lớp kim loại mỏng đó lại có điện trở lớn.

Bài giải:

Lớp than hay lớp kim loại mỏng lại có điện trở lớn vì tiết diện s của chúng có thể rất nhỏ.

Giải câu 8: Hãy nhận dạng hai cách ghi trị...

Hãy nhận dạng hai cách ghi trị số các điện trở kĩ thuật nêu dưới đây.

Cách 1: Trị số được ghi trên điện trở (hình 10.4a).

Cách 2: Trị số được thể hiện bằng các vòng màu sơn trên điện trở ( hình 10.4b và hình 2 ở bìa 3).

Bài giải:

Dựa vào hai hình trong SGK để nhận dạng 2 cách ghi trị số điện trở kĩ thuật.

Giải câu 9: Đọc trị số của các điện trở kĩ thuật...

Đọc trị số của các điện trở kĩ thuật cùng loại như hình 10.4a có trong bộ dùng cụ thí nghiệm.

Bài giải:

Tìm trong dụng cụ thí nghiệm có các điện trở mà trị số được ghi trên điện trở.

Giải câu 10: Một biến trở con chạy có điện trở...

Một biến trở con chạy có điện trở lớn nhất là 20Ω. Dây điện trở của biến trở là dây hợp kim nicrom có tiết diện 0,5mm2 và được quấn đều chung quanh một lỏi sứ tròn đường kính 2cm. Tính số vòng dây của biến trở này.

Bài giải:

Chiều dài dây điện trở là:

$R = \rho.\frac{l}{s} => l = \frac{R.s}{\rho } = \frac{20.0,5.10^{-6}}{1.10^{-6}} = 9,09 m$

Số vòng dây của biến trở là:

$N = \frac{l}{\pi .d} = \frac{909}{3,14.2} = 145$ vòng

Xem thêm lời giải Giải môn Vật lí lớp 9

Giải vật lí lớp 9, soạn bài vật lí lớp 9, làm bài tập bài thực hành vật lí 9. Ở đây, có kiến thức tất cả các bài học trong chương trình sgk vật lí lớp 9. Ngoài phần tổng hợp lý thuyết, các câu hỏi giữa bài, cuối bài học đều được giải dễ hiểu, dễ nhớ. Học sinh muốn xem bài nào thì click vào tên bài tương ứng ở mục lục sau

Lớp 9 | Các môn học Lớp 9 | Giải bài tập, đề kiểm tra, đề thi Lớp 9 chọn lọc

Danh sách các môn học Lớp 9 được biên soạn theo sách giáo khoa mới của bộ giáo dục đào tạo. Kèm theo lời giải sách bài tập, sách giáo khoa, đề kiểm tra 15 phút, 45 phút (1 tiết), đề thi học kì 1 và học kì 2 năm học 2024 ngắn gọn, chi tiết dễ hiểu.