Soạn bài Khái quát văn học dân gian Việt Nam SBT Ngữ văn 10 tập 1
Bài làm:
1. “Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền miệng, sản phẩm của quá trình sáng tác tập thể nhằm mục đích phục vụ trực tiếp cho các sinh hoạt khác nhau trong đời sống cộng đồng".
(Ngữ văn 10, tập một, trang 16)
Anh (chị) hãy làm sáng tỏ nhận định trên.
Trả lời:
Nhận định trên có thể xem như một định nghĩa cô đúc mà đầy đủ về các đặc trưng cơ bản của văn học dân gian như sau :
- Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền miệng.
- Văn học dân gian là sản phẩm của quá trình sáng tác tập thể.
Tính truyền miệng và tính tập thể là những đặc trưng cơ bản, thể hiện sự gắn bó mật thiết của văn học dân gian với các sinh hoạt khác nhau trong đời sống cộng đồng.
Anh (chị) đọc lại mục I - Đặc trưng cơ bản của văn học dân gian (SGK, trang 16) để chứng minh nhận định trên.
2. Vì sao văn học dân gian được xem là kho tri thức vô cùng phong phú về đời sống các dân tộc ?
Trả lời:
Để làm được bài tập này, cần đọc lại mục III - Những giá trị cơ bản của văn học dân gian Việt Nam (SGK, trang 18).
Cần làm rõ nhận định trên ở mấy mặt sau đây :
- Văn học dân gian là kho tri thức phong phú về tự nhiên, xã hội và con người.
- Văn học dân gian không chỉ bao gồm những kinh nghiệm và hiểu biết cụ thể mà còn phản ánh nhận thức, quan niệm và triết lí về tự nhiên, xã hội và con người.
- Dân tộc Việt Nam gồm 54 tộc người nên kho tri thức văn học dân gian lại càng phong phú đa dạng (Ngoài văn học của dân tộc Kinh còn có văn học của dân tộc Thái, Mường,...).
3. Đoạn thơ dưới đây đã khai thác và sử dụng những chất liệu văn học dân gian nào, do đó đã đem lại hiệu quả nghệ thuật như thế nào ?
Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn
Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc
Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
Đất Nước có từ ngày đó...
Đất là nơi anh đến trường
Nước là nơi em tắm
Đất Nước là nơi ta hò hẹn
Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm.
(Nguyễn Khoa Điềm, Mặt đường khát vọng)
Trả lời:
Bài làm cần đảm bảo hai yêu cầu sau :
a) Chỉ ra những câu thơ có khai thác và sử dụng chất liệu văn học dân gian ; dẫn ra những tư liệu nguồn tương ứng với từng trường hợp :
- Câu 1 : truyện cổ tích Sự tích trầu cau.
- Câu 2 : truyền thuyết Thánh Gióng.
- Câu 3 : bài ca dao :
Tóc ngang lưng vừa chừng em bối (bới)
Để chi dài bối rối dạ anh.
- Câu 4 : bài ca dao :
Muối ba năm muối đang còn mặn
Gừng chín tháng gừng hãy còn cay [...].
- Câu 5 : bài vè Cái quán :
Tôi thương cái cột
Tôi nhớ cái kèo
Tôi nhớ cái cửa
Nơi bạn nghèo gặp nhau [...].
- Câu 11 : bài ca dao :
Khăn thương nhớ ai,
Khăn rơi xuống đất. [...]
b) Hiệu quả nghệ thuật : Việc khai thác và sử dụng những chất liệu văn học dân gian đã đem lại cho bài thơ hiện đại của Nguyễn Khoa Điềm một màu sắc dân gian đậm đà.
Cần lưu ý rằng hiệu quả của việc khai thác và sử dụng ấy không chỉ đem lại vẻ đẹp hình thức (mang tính dân tộc, tính truyền thống) cho bài thơ, mà điều căn bản hơn, có ý nghĩa hơn là ở chỗ đã gắn liền nội dung trữ tình của bài thơ với cảm xúc trữ tình truyền thống của văn học dân gian, nhờ đó mà hình ảnh Đất Nước được hiện ra trên cái nền cảm xúc mang tính dân tộc - dân gian sâu sắc (Đất Nước trở nên gần gũi, thân thiết, gắn bó máu thịt với những gì rất riêng tư của mỗi người).
4. Hãy chứng minh văn học dân gian được đánh giá cao, được nhiều nhà văn, nhà thơ học tập và sử dụng.
Trả lời:
Có hai ý chính :
a) Văn học dân gian được đánh giá cao. Ví dụ :
(1) Quần chúng là những người sáng tạo, công nông là những người sáng tạo. Nhưng, quần chúng không phải chỉ sáng tạo ra những của cải vật chất cho xã hội. Quần chúng còn là những người sáng tác nữa [...]. Những câu tục ngữ, những câu vè, ca dao rất hay là những sáng tác của quần chúng. Các sáng tác ấy rất hay mà lại ngắn, chứ không “trường giang đại hải”, dây cà ra dây muống [...]. Những sáng tác ấy là những hòn ngọc quý.
(Hồ Chí Minh, Bài nói chuyện tại
Hội nghị cán bộ văn hoá ngày 30-10- 1958)
(2) Thôn ca sơ học tang ma ngữ.
(Tiếng hát nơi thôn dã giúp ta biết ngôn ngữ trong nghề trồng dâu trồng gai.)
(Nguyễn Du, Thanh minh ngẫu hứng,
trong Thơ chữ Hán Nguyễn Du)
b) Các nhà văn, nhà thơ học tập văn học dân gian. Ví dụ :
(1) [...] Nhưng nói hẹp hơn, các nhà thơ học được thơ ở trong ca dao.
(Xuân Diệu, Các nhà thơ học những gì ở ca dao ?,
trong Tạp chí Văn học, số 1 - 1967)
(2) [...] Không phải người làm thơ mới cần học ca dao ; người viết truyện cũng cần học ca dao lắm lắm.
(Vũ Tú Nam, Học viết truyện ngắn trong ca dao cổ,
báo Văn nghệ, số 201 - 1967)
Xemloigiai.com
Xem thêm lời giải SBT Ngữ văn lớp 10
NGỮ VĂN 10 TẬP 1
- 👉 Soạn bài Tổng quan văn học Việt Nam
- 👉 Soạn bài Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ
- 👉 Soạn bài Khái quát văn học dân gian Việt Nam
- 👉 Soạn bài Văn bản
- 👉 Viết bài văn số 1: Cảm nghĩ về một hiện tượng đời sống (hoặc một tác phẩm văn học)
- 👉 Soạn bài Chiến thắng Mtao Mxây
- 👉 Soạn bài Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy
- 👉 Soạn bài Lập dàn ý bài văn tự sự
- 👉 Soạn bài Uy - lít - xơ trở về
- 👉 Soạn bài Ra - ma buộc tội
- 👉 Soạn bài Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự
- 👉 Soạn bài Tấm Cám
- 👉 Soạn bài Miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự
- 👉 Soạn bài Tam đại con gà và Nhưng nó phải bằng hai mày
- 👉 Soạn bài Viết bài làm văn số 2 : Văn tự sự
- 👉 Soạn bài Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa
- 👉 Soạn bài Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
- 👉 Soạn bài Ca dao hài hước
- 👉 Soạn bài Luyện tập viết đoạn văn tự sự
- 👉 Soạn bài Ôn tập văn học dân gian Việt Nam
- 👉 Soạn bài Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX
- 👉 Soạn bài Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
- 👉 Soạn bài Tỏ lòng (Thuật hoài)
- 👉 Soạn bài Cảnh ngày hè
- 👉 Soạn bài Tóm tắt văn bản tự sự
- 👉 Soạn bài Viết bài tập làm văn số 3
- 👉 Soạn bài Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (Tiếp theo)
- 👉 Soạn bài Nhàn
- 👉 Soạn bài Đọc Tiểu Thanh Kí
- 👉 Soạn bài Thực hành phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ
- 👉 Soạn bài Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng
- 👉 Soạn bài Cảm xúc mùa thu
- 👉 Soạn bài Trình bày một vấn đề
- 👉 Soạn bài Lập kế hoạch cá nhân
- 👉 Soạn bài Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh
- 👉 Soạn bài Lập dàn ý bài văn thuyết minh
- 👉 Soạn bài Kiểm tra tổng hợp cuối học kì 1
NGỮ VĂN 10 TẬP 2
- 👉 Soạn bài Phú sông Bạch Đằng
- 👉 Soạn bài Đại cáo bình Ngô
- 👉 Soạn bài Viết bài văn số 4: văn thuyết minh
- 👉 Soạn bài Đại cáo bình Ngô (Tiếp theo)
- 👉 Soạn bài Tính chuẩn xác, hấp dẫn của văn bản thuyết minh
- 👉 Soạn bài Tựa "Trích diễm thi tập"
- 👉 Soạn bài Khái quát lịch sử tiếng Việt
- 👉 Soạn bài Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn
- 👉 Soạn bài Phương pháp thuyết minh
- 👉 Soạn bài Viết bài làm văn số 5 : Văn thuyết minh
- 👉 Soạn bài Chuyện chức phán sự đền Tản Viên
- 👉 Soạn bài Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh
- 👉 Soạn bài Những yêu cầu về sử dụng tiếng Việt
- 👉 Soạn bài Tóm tắt văn bản thuyết minh
- 👉 Soạn bài Hồi trống cổ thành
- 👉 Soạn bài Viết bài tập làm văn số 6
- 👉 Soạn bài Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ
- 👉 Soạn bài Lập dàn ý bài văn nghị luận
- 👉 Soạn bài Truyện Kiều
- 👉 Soạn bài Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật
- 👉 Soạn bài Truyện Kiều (Tiếp theo)
- 👉 Soạn bài Lập luận trong văn nghị luận
- 👉 Soạn bài Văn bản văn học
- 👉 Soạn bài Thực hành các phép tu từ: Phép điệp và phép đối
- 👉 Soạn bài Nội dung và hình thức của văn bản văn học
- 👉 Soạn bài Các thao tác nghị luận
- 👉 Soạn bài Viết bài làm văn số 7: văn nghị luận
- 👉 Soạn bài Ôn tập tiếng Việt
- 👉 Soạn bài Luyện tập viết đoạn văn nghị luận
- 👉 Soạn bài Viết quảng cáo
- 👉 Soạn bài Tổng kết phần văn học
- 👉 Soạn bài Ôn tập phần làm văn
- 👉 Soạn bài Kiểm tra tổng hợp cuối năm
Lớp 10 | Các môn học Lớp 10 | Giải bài tập, đề kiểm tra, đề thi Lớp 10 chọn lọc
Danh sách các môn học Lớp 10 được biên soạn theo sách giáo khoa mới của bộ giáo dục đào tạo. Kèm theo lời giải sách bài tập, sách giáo khoa, đề kiểm tra 15 phút, 45 phút (1 tiết), đề thi học kì 1 và học kì 2 năm học 2024 ngắn gọn, chi tiết dễ hiểu.
Toán Học
- Đề thi, đề kiểm tra Toán lớp 10 - Cánh diều
- Đề thi, đề kiểm tra Toán lớp 10 - Chân trời sáng tạo
- Đề thi, đề kiểm tra Toán lớp 10 - Kết nối tri thức
- SBT Toán 10 - Cánh Diều
- Chuyên đề học tập Toán 10 - Cánh diều
- Chuyên đề học tập Toán 10 - Chân trời sáng tạo
- Chuyên đề học tập Toán 10 - Kết nối tri thức
- SBT Toán 10 - Chân trời sáng tạo
- SBT Toán 10 - Kết nối tri thức
- SGK Toán 10 - Cánh diều
- SGK Toán 10 - Chân trời sáng tạo
- SGK Toán 10 - Kết nối tri thức
- SBT Toán 10 Nâng cao
- SGK Toán 10 Nâng cao
- SBT Toán lớp 10
- Giải môn Hình học lớp 10
Vật Lý
- SBT Vật lí 10 - Chân trời sáng tạo
- SBT Vật lí 10 - Kết nối tri thức
- SGK Vật Lí 10 - Cánh diều
- SGK Vật Lí 10 - Chân trời sáng tạo
- SGK Vật Lí 10 - Kết nối tri thức
- SGK Vật lí lớp 10 Nâng cao
- SBT Vật lí lớp 10
- SGK Vật lí lớp 10
- Giải môn Vật lí lớp 10
Hóa Học
- Đề thi, đề kiểm tra Hóa lớp 10 – Cánh diều
- Đề thi, đề kiểm tra Hóa lớp 10 – Chân tròi sáng tạo
- Đề thi, đề kiểm tra Hóa lớp 10 – Kết nối tri thức
- Chuyên đề học tập Hóa 10 - Cánh diều
- Chuyên đề học tập Hóa 10 – Chân trời sáng tạo
- Chuyên đề học tập Hóa 10 - Kết nối tri thức
- SBT Hóa 10 - Chân trời sáng tạo
- SBT Hóa 10 - Kết nối tri thức
- SGK Hóa 10 - Cánh diều
- SGK Hóa 10 - Chân trời sáng tạo
- SGK Hóa 10 - Kết nối tri thức
- SBT Hóa học 10 Nâng cao
- SGK Hóa học lớp 10 Nâng cao
- SBT Hóa lớp 10
- SGK Hóa lớp 10
- Giải môn Hóa học lớp 10
Ngữ Văn
- Đề thi, đề kiểm tra Văn 10 - Cánh diều
- Đề thi, đề kiểm tra Văn 10 - Chân trời sáng tạo
- Đề thi, đề kiểm tra Văn 10 - Kết nối tri thức
- SBT Văn 10 - Cánh diều
- SBT Văn 10 - Chân trời sáng tạo
- SBT Văn 10 - Kết nối tri thức
- Soạn văn 10 - Cánh Diều - chi tiết
- Soạn văn 10 - Cánh Diều - siêu ngắn
- Soạn văn 10 - Chân trời sáng tạo - chi tiết
- Soạn văn 10 - Chân trời sáng tạo - siêu ngắn
- Soạn văn 10 - Kết nối tri thức - chi tiết
- Soạn văn 10 - Kết nối tri thức - siêu ngắn
- Soạn văn 10
- SBT Ngữ văn lớp 10
- Văn mẫu 10
- Soạn văn 10 chi tiết
- Soạn văn ngắn gọn lớp 10
- Soạn văn 10 siêu ngắn
- Bài soạn văn lớp 10 siêu ngắn
- Bài soạn văn 10
- Bài văn mẫu 10
Lịch Sử
Địa Lý
- SBT Địa lí 10 - Chân trời sáng tạo
- SBT Địa lí 10 - Kết nối tri thức
- SGK Địa lí lớp 10 - Cánh Diều
- SGK Địa lí lớp 10 - Kết nối tri thức
- SGK Địa lí lớp 10 - Chân trời sáng tạo
- Tập bản đồ Địa lí lớp 10
- SBT Địa lí lớp 10
- SGK Địa lí lớp 10
- Giải môn Địa lí lớp 10
Sinh Học
- Đề thi, đề kiểm tra Sinh lớp 10 - Cánh diều
- Đề thi, đề kiểm tra Sinh lớp 10 - Chân trời sáng tạo
- Đề thi, đề kiểm tra Sinh lớp 10 - Kết nối tri thức
- Chuyên đề học tập Sinh 10 - Chân trời sáng tạo
- Chuyên đề học tập Sinh 10 - Kết nối tri thức
- SBT Sinh lớp 10 - Cánh diều
- SBT Sinh lớp 10 - Chân trời sáng tạo
- SBT Sinh lớp 10 - Kết nối tri thức
- SGK Sinh 10 - Cánh diều
- SGK Sinh 10 - Chân trời sáng tạo
- SGK Sinh 10 - Kết nối tri thức
- SGK Sinh lớp 10 Nâng cao
- SBT Sinh lớp 10
- Giải môn Sinh học lớp 10
GDCD
- SGK Giáo dục quốc phòng và an ninh 10 - Cánh diều
- SGK Giáo dục quốc phòng và an ninh 10 - Kết nối tri thức
- SGK Giáo dục thể chất 10 - Cánh diều
- SGK Giáo dục thể chất 10 - Kết nối tri thức
- SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 - Cánh diều
- SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 - Chân trời sáng tạo
- SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 - Kết nối tri thức
- Giải môn Giáo dục công dân lớp 10
Tin Học
- SBT Tin học 10 - Kết nối tri thức
- SGK Tin học 10 - Cánh Diều
- SGK Tin học 10 - Kết nối tri thức
- SGK Tin học lớp 10
Tiếng Anh
- Đề thi, đề kiểm tra Tiếng Anh lớp 10 - English Discovery
- Đề thi, đề kiểm tra Tiếng Anh lớp 10 - Bright
- Đề thi, đề kiểm tra Tiếng Anh lớp 10 - iLearn Smart World
- Đề thi, đề kiểm tra Tiếng Anh lớp 10 - Friends Global
- Đề thi, đề kiểm tra Tiếng Anh lớp 10 - Global Success
- SBT Tiếng Anh 10 - English Discovery
- SBT Tiếng Anh 10 - Bright
- SBT Tiếng Anh 10 - iLearn Smart World
- SBT Tiếng Anh 10 - Friends Global (Chân trời sáng tạo)
- SBT Tiếng Anh 10 - Global Success (Kết nối tri thức)
- Tiếng Anh 10 - Bright
- Tiếng Anh 10 - Explore New Worlds
- Tiếng Anh 10 - English Discovery
- Tiếng Anh 10 - iLearn Smart World
- Tiếng Anh 10 - Friends Global
- Tiếng Anh 10 - Global Success
- SBT Tiếng Anh lớp 10
- SGK Tiếng Anh lớp 10
- SBT Tiếng Anh lớp 10 mới
- SGK Tiếng Anh lớp 10 Mới