Soạn bài Ngắm trăng (Vọng nguyệt) SBT Ngữ Văn 8 tập 2
Bài làm:
1. Em hãy liệt kê những tiếng trong bản phiên âm chữ Hán của bài Vọng nguyệt đã đi vào từ vựng tiếng Việt một cách phổ biến. Ví dụ : vọng trong hi vọng, vọng phu, kính viễn vọng,...
Từ đó, em có nhận xét gì về thành phần từ gốc Hán trong tiếng Việt ?
Trả lời:
Liệt kê những tiếng trong bản phiên âm chữ Hán của bài Vọng nguyệt đã đi vào từ vựng tiếng Việt một cách phổ biến:
- Vọng : vọng phu, viễn vọng, vô vọng, hi vọng, ước vọng, thất vọng, khát vọng,...
- Nguyệt : nguyệt thực, nhật nguyệt, nguyệt san, nguyệt phí, bán nguyệt,...
- Ngục: ngục thất, lính ngục, hoả ngục, ngục tù, ngục hình, địa ngục,...
- Trung : trung tâm, trung thu, trung tuyến, trung trực, trung ương, trung đoạn, trung quân, trung trinh, trung thành, trung trực, trung thần, trung nghĩa, trung hiếu,...
- Vô : vô đạo đức, vô tình, vô ơn, vô cùng, vô tận, vô căn cứ, vô danh, vô lí, vô lối, vô cực, vô hồn, vô cảm,...
- Tửu : tửu quán, tửu lượng, tửu sắc,...
- Hoa : hương hoa, hoa hồng, ra hoa kết trái, hoa quả, nở hoa,...
- Đối : đối đáp, câu đối, đối xứng, đối chiếu, đối ngẫu, đối thoại, đối địch, đối tác, đối phương,...
Nhận xét : Đây là vấn đề khá phức tạp, chỉ yêu cầu các em nêu được một số điểm dễ nhận thấy như sau :
- Thành phần từ gốc Hán trong tiếng Việt chiếm một tỉ lệ khá lớn.
- Một số từ gốc Hán một âm tiết đã được tiếp nhận vào tiếng Việt như thành viên của lớp từ thuần Việt (hoa trong nở hoa, đối trong đôi trong từng câu).
- Một số tiếng gốc Hán có thể ghép với nhau (nguyệt phí, trung tuyến, vô căn cứ,..).
- Một số tiếng gốc Hán có thể ghép với một tiếng thuần Việt tạo thành từ mới (câu đối, lính ngục)
2. Đọc kĩ phần chú giải nghĩa từ Hán và phần dịch nghĩa của bài thơ ; từ đó, em hãy nêu nhận xét về các câu thơ dịch trong bản dịch thơ.
Trả lời:
Nhận xét về các câu thơ trong bản dịch thơ.
Câu thứ nhất : "Ngục trung vô tửu diệc vồ hoa" được dịch là "Trong tù không rượu cũng không hoa". Dịch như vậy là sát nghĩa.
Câu thứ hai : "Đối thử lương tiêu nại nhược hà ?" (có nghĩa là "Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào ?" ). Câu thơ này thể hiện tâm trạng xốn xang, bứt rứt của người nghệ sĩ trước cảnh trăng đẹp đêm nay. Câu thơ dịch “Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ” làm mất đi cái xốn xang, bối rối đó, do vậy, cũng làm giảm đi lòng yêu trăng sôi nổi của tác giả. Và dịch như vậy cũng không thật sát.
Câu thứ ba và câu thứ tư trong nguyên tác có kết câu đăng đối ; đối trong từng câu và đối hai câu với nhau. Với kết cấu này, hai câu thơ có hiệu quả nghệ thuật đáng kể.
Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt,
Nguyệt tòng song khích khán thi gia.
có nghĩa là :
Người hướng ra trước song cửa sổ ngắm trăng sáng,
Trăng theo khe cửa, ngắm nhà thơ.
Hai câu thơ dịch :
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ,
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.
đã làm giảm đi sự đăng đối tề chỉnh, cũng tức là làm giảm đi phần nào sức truyền cảm, nghệ thuật của bài thơ chừ Hán. Ngoài ra, câu thơ dịch sử dụng một từ chưa được nhã (nhòm) ; hơn nữa, hai câu thơ dịch còn làm giảm mất tính hàm súc của nguyên tác bởi sử dụng hai từ đồng nghĩa (nhòm, ngắm), nguyên tác chỉ một từ khán (ngắm), đặt tương ứng với nhau ỏ hai câu thơ.
Để phân tích tốt một bài thơ chữ Hán, nên cố gắng đối chiếu bản dịch với nguyên tác (dựa vào lời dịch nghĩa). Việc chỉ ra được những chỗ thành công và hạn chế của bản dịch so với nguyên tác sẽ giúp hiểu sâu bài thơ, nhiều khi đó chính là việc phân tích.
3. Có người nhận xét bài Ngắm trăng (Vọng nguyệt) là một cuộc vượt ngục về tinh thần của người tù cách mạng Hồ Chí Minh. Em hiểu điều đó như thế nào ? Hãy giải thích và chứng minh.
Trả lời:
Bài Ngắm trăng (Vọng nguyệt) đúng là một cuộc vượt ngục về tinh thần của người tù cách mạng Hồ Chí Minh.
Bài thơ Ngắm trăng được viết trong nhà tù. Hồ Chí Minh ngắm trăng trong hoàn cảnh bị đoạ đày trong nhà tù vô cùng cực khổ. Người không có những điều kiện tối thiểu để thưởng trăng. Không những không có rượu, không có hoa để tận hưởng cảnh trăng đẹp (nhà nho xưa thường uống rượu ngắm hoa dưới trăng, lòng tràn đầy cảm hứng), mà còn không có cả tự do. Thế nhưng người tù cách mạng này đã thưởng trăng một cách trọn vẹn, đầy đủ, không hề vướng bận bởi sự thiếu thốn về vật chất và về tình trạng bị giam cầm. Hồ Chí Minh ung dung thưởng thức cảnh trăng đẹp với một tâm hồn rất nghệ sĩ. Như vậy, nhà tù chỉ có thể giam cầm được thân thể của Hồ Chí Minh nhưng không thể giam cầm được tinh thần của Người, đúng như Người đã viết: “Thân thể ở trong lao - Tinh thần ở ngoài lao”. Bài thơ cho thấy, tuy bị giam cầm nhưng trước cảnh trăng đẹp, tâm hồn người tù cách mạng Hồ Chí Minh đã vượt ra ngoài song cửa buồng giam để đến với vầng trăng sáng. Vì vậy, có người đã nói rất đúng rằng bài thơ là một cuộc vượt ngục về tinh thần của người tù cách mạng Hồ Chí Minh.
4. Hãy kể tên những bài thơ viết về trăng của Hồ Chí Minh mà em đã học (và đã đọc). Chép lại những câu viết về cảnh trăng và hãy nêu rõ, trăng trong mỗi bài có nét gì khác biệt.
Trả lời:
Những bài thơ viết về trăng của Hồ Chí Minh mà em đã học ở lớp 7 và lớp 8 là : Ngắm trăng (Vọng nguyệt), Rằm tháng giêng (Nguyên tiêu), cảnh khuya.
Chép lại những câu viết về cảnh trăng và so sánh để thấy được một vài nét riêng của trăng ở từng bài. Chẳng hạn :
- Ngắm trăng : trăng được nhân hoá trở thành người bạn tri âm thân thiết, từ giữa bầu trời bao la đã theo khe cửa nhà lao đến với Hồ Chí Minh.
- Rằm tháng giêng : (Bản dịch của Xuân Thuỷ, Rằm xuân lồng lộng trăng soi- Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân - Giữa dòng bàn bạc việc quân - Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền). Trăng viên mãn tròn đầy, ánh trăng tràn ngập cả sông nước, đất trời bao la đêm xuân, tất cả đều đầy ắp sức sống mùa xuân.
- Cảnh khuya : Câu thơ viết về trăng : Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa. Trăng lồng bóng cây già trong rừng khuya, có vẻ đẹp lộng lẫy và đầy thơ mộng, mang sắc thái cổ điển.
5. Có ý kiến cho rằng : Hai bài Ngắm trăng ( Vọng nguyệt) và Tức cảnh Pác Bó của Hồ Chí Minh được sáng tác trong những hoàn cảnh khác nhau, có nội dung cụ thể khác nhau, nhưng lại có những nét giống nhau (về nội dung và hình thức nghệ thuật) .
Hãy chứng minh nhận xét đó.
Trả lời:
Hai bài Tức cảnh Pác Bó và Ngắm trăng (Vọng nguyệt) của Hồ Chí Minh được sáng tác trong những hoàn cảnh khác nhau. Trong những ngày sống và làm việc rất gian khổ tại hang Cốc-Bó thuộc bản Pác Bó, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tính Cao Bằng (khi Người mới về nước - năm 1941), Người đã sáng tác bài Tức cảnh Pác Bó. Còn bài Ngắm trăng (Vọng nguyệt) được viết khi Người bị giam trong nhà tù của chính quyền Tưởng Giới Thạch (Trung Quốc) những năm 1942 - 1943. Đề tài của hai bài thơ cũng khác nhau. Nhưng hai bài thơ có những nét giống nhau về nội dung (đều toát lên tinh thần lạc quan, phong thái ung dung và tình yêu thiên nhiên sâu sắc của người chiến sĩ - thi sĩ Hồ Chí Minh) và hình thức nghệ thuật (sử dụng thành công thể thơ tứ tuyệt - tuy một bài là chừ Hán, một bài tiếng Việt - bút pháp giản dị, tự nhiên mà hàm súc).
Xemloigiai.com
Xem thêm lời giải SBT Ngữ văn lớp 8
NGỮ VĂN 8 TẬP 1
- 👉 Soạn bài Tôi đi học
- 👉 Soạn bài Cấp độ khái quát của từ ngữ
- 👉 Soạn bài Tính thống nhất về chủ đề của văn bản
- 👉 Soạn bài Trong lòng mẹ (trích Những ngày thơ ấu)
- 👉 Soạn bài Trường từ vựng
- 👉 Soạn bài Bố cục của văn bản
- 👉 Soạn bài Tức nước vỡ bờ (trích Tắt đèn)
- 👉 Soạn bài Xây dựng đoạn văn trong văn bản
- 👉 Soạn bài Lão Hạc
- 👉 Soạn bài Từ tượng hình, từ tượng thanh
- 👉 Soạn bài Liên kết các đoạn văn trong văn bản
- 👉 Soạn bài Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội
- 👉 Soạn bài Tóm tắt văn bản tự sự. Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự
- 👉 Soạn bài Cô bé bán diêm (trích)
- 👉 Soạn bài Trợ từ, thán từ
- 👉 Soạn bài Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự
- 👉 Soạn bài Đánh nhau với cối xay gió (trích Đôn Ki-hô-tê)
- 👉 Soạn bài Tình thái từ
- 👉 Soạn bài Luyện tập viết đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm
- 👉 Soạn bài Chương trình địa phương (phần Tiếng Việt)
- 👉 Soạn bài Lập dàn ý cho bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm
- 👉 Soạn bài Hai cây phong (trích Người thầy đầu tiên)
- 👉 Soạn bài Nói quá
- 👉 Soạn bài Viết bài tập làm văn số 2 - Văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm
- 👉 Soạn bài Ôn tập truyện kí Việt Nam
- 👉 Soạn bài Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000
- 👉 Soạn bài Nói giảm nói tránh
- 👉 Soạn bài Luyện nói : Kể chuyện theo ngôi kể kết hợp với miêu tả và biểu cảm
- 👉 Soạn bài Câu ghép
- 👉 Soạn bài Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh
- 👉 Soạn bài Ôn dịch, thuốc lá
- 👉 Soạn bài Câu ghép (tiếp theo)
- 👉 Soạn bài Phương pháp thuyết minh
- 👉 Soạn bài Bài toán dân số
- 👉 Soạn bài Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm
- 👉 Soạn bài Đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyết minh
- 👉 Soạn bài Chương trình địa phương (phần Văn)
- 👉 Soạn bài Dấu ngoặc kép
- 👉 Soạn bài Luyện nói : Thuyết minh về một thứ đồ dùng
- 👉 Soạn bài Viết bài tập làm văn số 3 - Văn thuyết minh
- 👉 Soạn bài Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác - Đập đá ở Côn Lôn
- 👉 Soạn bài Ôn luyện về dấu câu
- 👉 Soạn bài Thuyết minh về một thể loại văn học
- 👉 Soạn bài Muốn làm thằng Cuội
- 👉 Soạn bài Ôn tập và kiểm tra phần Tiếng Việt
- 👉 Soạn bài Hai chữ nước nhà (trích)
- 👉 Soạn bài Hoạt động ngữ văn : Làm thơ bảy chữ
- 👉 Soạn bài Kiểm tra tổng hợp cuối học kì I
NGỮ VĂN 8 TẬP 2
- 👉 Soạn bài Nhớ rừng
- 👉 Soạn bài Ông đồ
- 👉 Soạn bài Câu nghi vấn
- 👉 Soạn bài Viết đoạn văn trong văn bản thuyết minh
- 👉 Soạn bài Quê hương
- 👉 Soạn bài Khi con tu hú
- 👉 Soạn bài Câu nghi vấn (tiếp theo)
- 👉 Soạn bài Thuyết minh về một phương pháp (cách làm)
- 👉 Soạn bài Tức cảnh Pác Bó
- 👉 Soạn bài Câu cầu khiến
- 👉 Soạn bài Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh
- 👉 Soạn bài Ôn tập về văn bản thuyết minh
- 👉 Soạn bài Ngắm trăng (Vọng nguyệt)
- 👉 Soạn bài Đi đường (Tẩu lộ)
- 👉 Soạn bài Câu cảm thán
- 👉 Soạn bài Câu trần thuật
- 👉 Soạn bài Chiếu dời đô
- 👉 Soạn bài Câu phủ định
- 👉 Soạn bài Chương trình địa phương (phần Tập làm Văn)
- 👉 Soạn bài Hịch tướng sĩ
- 👉 Soạn bài Hành động nói
- 👉 Soạn bài Nước Đại Việt ta (Trích Bình Ngô đại cáo)
- 👉 Soạn bài Hành động nói (Tiếp theo)
- 👉 Soạn bài Ôn tập về luận điểm
- 👉 Soạn bài Bàn luận về phép học
- 👉 Soạn bài Viết đoạn văn trình bày luận điểm
- 👉 Soạn bài Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm
- 👉 Soạn bài Thuế máu (Trích Bản án chế độ thực dân Pháp)
- 👉 Soạn bài Hội thoại
- 👉 Soạn bài Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận
- 👉 Soạn bài Đi bộ ngao du (Trích Ê-min hay về giáo dục)
- 👉 Soạn bài Hội thoại (Tiếp theo)
- 👉 Soạn bài Luyện tập đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận
- 👉 Soạn bài Lựa chọn trật tự từ trong câu
- 👉 Soạn bài Tìm hiểu các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận
- 👉 Soạn bài Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục (Trích Trưởng giả học làm sang)
- 👉 Soạn bài Lựa chọn trật tự từ trong câu (Luyện tập)
- 👉 Soạn bài Luyện tập đưa yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận
- 👉 Soạn bài Chương trình địa phương (phần Văn)
- 👉 Soạn bài Chữa lỗi diễn đạt (lỗi lô-gic)
- 👉 Soạn bài Tổng kết phần Văn
- 👉 Soạn bài Ôn tập và kiểm tra phần Tiếng Việt
- 👉 Soạn bài Văn bản tường trình
- 👉 Soạn bài Văn bản thông báo
- 👉 Soạn bài Tổng kết phần Văn (Tiếp theo)
- 👉 Soạn bài Kiểm tra tổng hợp cuối năm
- 👉 Soạn bài Tổng kết phần Văn (Tiếp theo)
Lớp 8 | Các môn học Lớp 8 | Giải bài tập, đề kiểm tra, đề thi Lớp 8 chọn lọc
Danh sách các môn học Lớp 8 được biên soạn theo sách giáo khoa mới của bộ giáo dục đào tạo. Kèm theo lời giải sách bài tập, sách giáo khoa, đề kiểm tra 15 phút, 45 phút (1 tiết), đề thi học kì 1 và học kì 2 năm học 2024 ngắn gọn, chi tiết dễ hiểu.
Bài soạn văn lớp 12 siêu ngắn
Toán Học
- Đề thi, đề kiểm tra Toán lớp 8
- Tài liệu Dạy - học Toán 8
- SBT Toán lớp 8
- Vở bài tập Toán 8
- SGK Toán lớp 8
Vật Lý
Hóa Học
- Đề thi, đề kiểm tra Hóa lớp 8
- Tài liệu Dạy - học Hóa học 8
- SBT Hóa lớp 8
- SGK Hóa lớp 8
- Giải môn Hóa học lớp 8
Ngữ Văn
- Đề thi, đề kiểm tra Văn 8
- SBT Ngữ văn lớp 8
- Tác giả - Tác phẩm văn 8
- Văn mẫu lớp 8
- Vở bài tập Ngữ văn lớp 8
- Soạn văn 8 chi tiết
- Soạn văn 8 ngắn gọn
- Soạn văn 8 siêu ngắn
- Bài soạn văn lớp 8 siêu ngắn
- Bài soạn văn 8
- Bài văn mẫu 8
Lịch Sử
Địa Lý
Sinh Học
- Đề thi, đề kiểm tra Sinh lớp 8
- SBT Sinh lớp 8
- Vở bài tập Sinh học 8
- SGK Sinh lớp 8
- Giải môn Sinh học lớp 8
GDCD
Tin Học
Tiếng Anh
- Đề thi, đề kiểm tra Tiếng Anh 8 mới
- SGK Tiếng Anh lớp 8
- SBT Tiếng Anh lớp 8 mới
- Vở bài tập Tiếng Anh 8
- SGK Tiếng Anh lớp 8 Mới