Giải địa lí 11 bài 1: Sự tương phản về trình độ phát triển kinh tế – xã hội của các nhóm nước. Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại

I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT BÀI HỌC

I. Sự phân chia thế giới thành các nhóm nước

• Trên 200 quốc gia và vùng lãnh thổ khác nhau được chia làm 2 nhóm nước: phát triển và đang phát triển.
• Các nước đang phát triển thường có GDP/ người thấp, nợ nhiều, HDI thấp.
• Một số nước vùng lãnh thổ đạt được trình độ nhất định về công nghiệp gọi là các nước công nghiệp mới (NICs).

II. Sự tương phản về trình độ phát triển kinh tế xã hội của các nhóm nước

• GDP bình quân đầu người chênh lệch lớn giữa các nước phát triển và đang phát triển
• Trong cơ cấu kinh tế:

• Các nước phát triển khu vực dịch vụ chiếm tỉ lệ rất lớn, nông nghiệp rất nhỏ.
• Các nước đang phát triển tỉ lệ ngành nông nghiệp còn cao.
• Tuổi thọ trung bình các nước phát triển > các nước đang phát triển.
• HDI các nước phát triển > các nước đang phát triển.

III. Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại

• Cuối thế kỷ XX, đầu thế kỉ XXI, cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại xuất hiện.
• Đặc trưng: bùng nổ công nghệ cao.

• Dựa vào thành tựu KH mới với hàm lượng tri thức cao
• Bốn trụ cột: Công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu, công nghệ năng lượng và công nghệ thông tin.

II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI GIỮA BÀI HỌC

Câu 1. Dựa vào hình 1, nhận xét sự phân bố các nước và vùng lãnh thổ trên thế giới...

Dựa vào hình 1, nhận xét sự phân bố các nước và vùng lãnh thổ trên thế giới theo mức GDP bình quân đầu người (USD/người).

Trả lời:

Các nước và vùng lãnh thổ có thu nhập cao tập trung chủ yếu ở Bắc Mĩ, Tây Âu, Đông Á, Ô-xtrây-li-a. Các nước và vùng lãnh thổ có thu nhập thấp hầu hết tập trung ở châu Phi, Nam Á, Tây Nam Á, .... 

Câu 2: Dựa vào bảng 1.1, hãy nhận xét sự chênh lệch về GDP bình quân đầu người ...

Dựa vào bảng 1.1, hãy nhận xét sự chênh lệch về GDP bình quân đầu người giữa các nước đang phát triển và các nước đang phát triển.

Trả lời:

GDP bình quân đầu người có sự chênh lệch lớn giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển. Các nước phát triển thường có GDP/người cao, gấp nhiều lần trung bình của thế giới; các nước đang phát triển có GDP/người thấp, thấp hơn rất nhiều lần trung bình của thế giới.

Câu 3: Dựa vào bảng 1.2, hãy nhận xét cơ cấu GDP phân theo khu vực kinh tế...

Dựa vào bảng 1.2, hãy nhận xét cơ cấu GDP phân theo khu vực kinh tế của các nhóm nước - năm 2004.

Trả lời:

Cơ cấu GDP phân theo khu vực kinh tế của các nhóm nước phát triển và đang phát triển khác nhau: các nước phát triển có tỉ trọng khu vực III cao, khu vực I thấp; các nước đang phát triển, ngược lại.

Câu 4. Dựa vào bảng 1.3, kết hợp với thông tin ở trên, nhận xét sự khác biệt về chỉ số HDI...

Dựa vào bảng 1.3, kết hợp với thông tin ở trên, nhận xét sự khác biệt về chỉ số HDI và tuổi thọ trung bình giữa nhóm nước phát triển và nhóm nước đang phát triển.

Trả lời:

Các nước phát triển có chỉ số HDI thường cao trên 0,7, tuổi thọ trung bình của dân số cao; các nước đang phát triển có chỉ số HDI thấp dưới 0,7, tuổi thọ trung bình thấp.

• Tuổi thọ trung bình (năm 2005): thế giới: 67, các nước phát triển: 76; các nước đang phát triển: 65.
• Chỉ số HDI (năm 2003): thế giới: 0,741; các nước phát triển: 0,855; các nước đang phát triển: 0,694.

Câu 5. Bằng hiểu biết của bản thân, em hãy nêu một số thành tựu do...

Bằng hiểu biết của bản thân, em hãy nêu một số thành tựu do bốn công nghệ trụ cột tạo ra.

Trả lời:

• Công nghệ sinh học: tạo ra những giống mới không có trong tự nhiên cùng những bước tiến quan trọng trong chẩn đoán và điều trị bệnh...
• Công nghệ vật liệu: tạo ra những vật liệu chuyên dụng mới, với những tính năng mới (vật liệu composit, vật liệu siêu dẫn,...).
• Công nghệ năng lượng: sử dụng ngày càng nhiều các dạng năng lượng mới (hạt nhân, mặt trời, thuỷ triều...)
• Công nghệ thông tin: tạo ra các vi mạch, chíp điện tử có tốc độ cao, kĩ thuật sô" hoá, cáp quang... nâng cao năng lực của con người trong truyền tải, xử lí và lưu giữ thông tin.

III. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI HỌC