Giải bài luyện từ và câu: Mổ rộng vốn từ - Nhân dân

Câu 1. Xếp các từ ngữ trong ngoặc đơn vào nhóm thích hợp nêu dưới đây:

a. Công nhân
b. Nông dân
c. Doanh nhân
d. Quân nhân
e. Trí thức
g. Học sinh

(giáo viên, đại úy, trung sĩ, thợ điện, thợ cơ khí, thợ cấy, thợ cày, học sinh tiểu học, học sinh trung học, bác sĩ, kĩ sư, tiểu thương, chủ tiệm).

Trả lời:

Sắp xếp các từ ngữ vào nhóm như sau:

a. Công nhân bao gồm: thợ cơ khí, thợ điện
b. Nông dân bao gồm: thợ cày, thợ cấy.
c. Doanh nhân bao gồm: tiểu thương, chủ tiệm.
d. Quân nhân bao gồm: đại úy, trung sĩ.
e. Trí thức bao gồm: bác sĩ, giáo viên, kĩ sư.
g. Học sinh bao gồm: học sinh tiểu học, học sinh trung học.

Câu 2: Các thành ngữ, tục ngữ dưới đây nói lên những phẩm chất gì ....

Các thành ngữ, tục ngữ dưới đây nói lên những phẩm chất gì của người Việt Nam ta?

a. Chịu thương chịu khó
b. Dám nghĩ dám làm.
c. Muôn người như một.
d. Trọng nghĩa khinh tài (tài: tiền của).
e. Uống nước nhớ nguồn.

Trả lời:

a. Chịu thương chịu khó: Muốn nói đến phẩm chất chăm chỉ, cần mẫn, tần tảo làm ăn, không quản ngại khó khăn.
b. Dám nghĩ dám làm: Ca ngợi phẩm chất cao đẹp của người mạnh dạn, táo bạo, có nhiều sáng kiến và dám thực hiện sáng kiến.
c. Muôn người như một: Ca ngợi truyền thống đoàn kết, thống nhất ý nghĩ và hành động
d. Trọng nghĩa khinh tài (tài: tiền của): Ca ngợi người coi trọng nhân nghĩa, đạo lí, coi nhẹ tiền của.
e. Uống nước nhớ nguồn: luôn biết ơn những người đi trước, luôn nhớ về cội nguồn tổ tiên, những người có công với nước, với dân.

Câu 3: Đọc truyện sau và trả lời câu hỏi:

Con Rồng cháu Tiên

Ngày xửa ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, có một vị thần tên là Lạc Long Quân. Thần mình rồng, sức khoẻ vô địch, lại có nhiều phép lạ. Bấy giờ, ở vùng núi cao có nàng Âu Cơ xinh đẹp tuyệt trần, nghe vùng đất Lạc Việt có nhiều hoa thơm cỏ lạ bèn tìm đến thăm. Hai người gặp nhau, kết thành vợ chồng. Đến kì sinh nở, Âu Cơ sinh ra một cái bọc trăm trứng. Kì lạ thay, trăm trứng nở ra một trăm người con đẹp đẽ, hồng hào và lớn nhanh như thổi. Sống với nhau được ít lâu, Lạc Long Quân bảo vợ :
- Ta vốn nòi rồng ở miền nước thẳm, nàng là dòng tiên ở chốn non cao. Kẻ trên cạn, người dưới nưóc, tập quán khác nhau, khó mà ở cùng nhau lâu dài được. Nay ta đem năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương, khi có việc thì giúp đỡ lẫn nhau, đừng quên lời hẹn.
Một trăm người con của Lạc Long Quân và Âu Cơ sau này trở thành tổ tiên của người Việt Nam ta. Cũng bởi sự tích này mà người Việt Nam thường tự hào xưng là con Rồng cháu Tiên và thân mật gọi nhau là đồng bào.

Theo Nguyễn Đổng Chi

Câu hỏi:

a. Vì sao người Việt Nam ta gọi nhau là đồng bào?
b. Tìm từ bắt đầu bằng tiếng đồng (có nghĩa là "cùng").
c. Đặt câu với một trong những từ vừa tìm được.

Trả lời:

a. Người Việt Nam ta thường gọi nhau là đồng bào vì bắt nguồn từ truyền thuyết người Việt được sinh ra từ bọc trăm trứng của mẹ Âu Cơ, cùng một bào thai và cùng một mẹ. Đó là niềm tự hào của người Việt Nam.

b. Một số từ bắt đầu bằng tiếng đồng:

• đồng ca (cùng hát chung một bài)
• đồng cảm (cùng chung cảm xúc)
• đồng nghiệp (cùng làm một nghề)
• đồng phục (quần áo cùng màu, kiểu thuộc cùng tổ chức, ngành, trường)
• đồng thanh: cùng nói, hát...

c. Đặt câu với các từ vừa tìm được:

• Chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam, lớp 2A đồng ca bài bụi phấn.
• Cả lớp em đều đồng cảm với hoàn cảnh khó khăn vất vả của bạn Nam.
• Nam và Lan là đồng nghiệp của nhau trong một công ty bảo hiểm
• Sáng thứ hai, tất cả các học sinh đều mặc đồng phục quần xanh áo trắng đến trường.
• Sau khi cô phụ trách đội nói xong, cả trường đồng thanh "Khỏe, khỏe, khỏe".