Giải bài tập làm văn: Luyện tập tả cảnh trang 62

Câu 1: Đọc các đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi:

a. Biển luôn thay đổi màu tuỳ theo sắc mây trời. Trời xanh thẳm, biển cũng thẳm xanh, như dâng cao lên, chắc nịch. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương. Trời âm u mây mưa, biển xám xịt, nặng nề. Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu giận dữ… Như một con người biết buồn vui, biển lúc tẻ nhạt, lạnh lùng, lúc sôi nổi, hả hê, lúc đăm chiêu, gắt gỏng.

• Đoạn văn tả đặc điểm gì của biển?
• Để tả đặc điểm đó, tác giả đã quan sát những gì và vào những thời điểm nào?
• Khi quan sát biển, tác giả đã có liên tưởng thú vị như thế nào?

b. Con kênh này có tên là kênh Mặt Trời. Nơi đây, suốt ngày, ánh nắng rừng rực đổ lửa xuống mặt đất. Bốn phía chân trời trống huếch trống hoác. Từ lúc mặt trời mọc đến lúc mặt trời lặn không kiếm đâu ra một bóng cây để tránh nắng. Buổi sáng, con kênh còn phơn phớt màu đào, giữa trưa bỗng hoá ra một dòng thuỷ ngân cuồn cuộn loá mắt, rồi dần dần biến thành một con suối lửa lúc trời chiều. Có lẽ bởi vậy mà nó được gọi là kênh Mặt Trời.

• Con kênh được quan sát vào những thời điểm nào trong ngày?
• Tác giả nhận ra đặc điểm của con kênh chủ yếu bằng giác quan nào?
• Nêu tác dụng  của những liên tưởng khi quan sát và miêu tả con kênh?  

Trả lời:

a.

• Đoạn văn miêu tả sự thay đổi màu sắc của biển theo màu sắc của trời và mây.
• Để tả đặc điểm đó, tác giả đã quan sát bầu trời và mặt biển trong những thời điểm khác nhau như: khi bầu trời xanh thẳm - khi bầu trời rải mây trắng nhạt - khi bầu trời âm u mây mưa - khi bầu trời ầm ầm giông gió,
• Khi quan sát biển, tác giả đã có liên tưởng thú vị đến tính cách của con người:  như con người  biết buồn vui, biển lúc tẻ nhạt, lạnh lùng, sôi nổi, hả hê, đăm chiêu, gắt gỏng.

b.

• Con kênh được quan sát vào nhiều thời điểm trong ngày : suốt ngày, tù lúc mặt trời mọc đến lúc mặt trời lặn, buổi sáng, giữa trưa, lúc trời chiều.
• Tác giả nhận ra đặc điểm của con kênh chủ yếu bằng thị giác, miêu tả sự thay đổi màu sắc của nắng nơi đây đổ lửa xuống mặt đất bốn bề trống huếch trống hoác, thấy màu sắc của con kênh biến đổi như thế nào trong ngày: buổi sáng – phơn phớt màu đào ; giữa trưa – hóa thanh dòng thủy ngân cuồn cuộn lóa mắt ; về chiều đã biến thành một con suối lửa.
• Tác dụng của những liên tưởng trên : giúp người đọc hình dung được cái nắng nóng dữ dội ở nơi có con kênh Mặt Trời này, đồng thời sự liên tưởng khiến cho câu văn sinh động và hấp dẫn người đọc hơn.

Câu 2: Dựa vào kết quả quan sát của mình, em hãy lập dàn ý bài văn miêu tả một cảnh sông nước (một vùng biển, một dòng sông, một con suối hay một hồ nước).

Trả lời:

Dàn ý bài 1:

Mở bài: Giới thiệu dòng sông quê hương.....

Thân bài:

• Buổi sáng:
• Dòng sông nhộn nhịp với từng đoàn thuyền đánh cá dong buồm thả lưới trắng xoá mặt sông.
• Tiếng hò tiếng hát vang lên.
• Tấp nập tàu thuyền đi lại.
• Em cùng bạn đi cào hến, dậm trai ở ven sông.

• Buổi trưa:
• Nắng giãi trên sông, dòng sông lặng lẽ trôi.
• Người mẹ tất bật mang quần áo chăn màn ra giặt giũ.

• Buổi chiều:
• Cùng bạn bè lênh đênh trên mặt sông cất vó hoặc nằm sạp thuyền hát ngâm thơ
• Trẻ em rủ nhau ra vùng vẫy, tắm rửa, đùa nghịch..
• Buổi tối, nhất là những buổi có trăng sáng:
• Em và các bạn bơi thuyền ra giữa sông, buông chèo mặc cho trôi lơ lửng.
• Nằm dài ra sạp thuyền ngắm trăng, hóng gió.     
• Ngủ thiếp đi lúc nào không hay biết.

Kết bài:

• Dòng sông đã ghi lại bao kỉ niệm êm đềm của tuổi ấu thơ.
• Yêu sao con sông quê hương!

Dàn ý bài 2

 Mở bài: Giới thiệu bao quát:

• Quê ngoại em nằm ngay bên cạnh dòng sông ………. .
• Nghỉ hè, em được về quê ngoại chơi, được chèo xuồng dạo chơi trên sông, hòa mình vào làn nước mát trong.
• Con sông quê ngoại có nhiều kỉ niệm gắn bó với em.

Thân bài: Tả dòng sông.

• Con sông này không rõ nguồn gốc từ đâu, chỉ thấy có đoạn chảy qua trước nhà như một dãy lụa mềm ôm chặt đôi bờ cù lao.
• Mặt sông rộng mênh mông. Đứng bên đây bờ có thể nhìn sang bên kia bờ.

• Buổi sớm:
• Khi mặt trời lên, mặt sông lấp lánh như sao sa.
• Dòng sông trong xanh như ngọc bích long lanh.
• Những con đò, thuyền câu xuôi ngược, dọc ngang rộn ràng.
• Hai bên bờ, lũy tre xanh nghiêng mình soi bóng xuống mặt sông.
• Gió thổi nhè nhẹ làm những bụi tre lao xao.
• Chim chóc đua nhau chuyền cành, ca hát để đón chào ngày mới.
• Đã có lần tôi thấy con cá lóc to dẫn đàn rồng rồng đi tìm mồi.
• Buổi trưa:
• Một nhóm trẻ ra sông vùng vẫy, tắm rửa, té nước vào nhau, cười vui vẻ.
• Vài đứa con trai bơi lội khéo léo như những chú cá heo.
• Dòng sông như dang rộng vòng tay ôm tất cả vào lòng.
• Bây giờ, dòng sông khoác lên mình chiếc áo xanh duyên dáng, óng ánh dưới ánh nắng mặt trời.

• Buổi chiều:
• Mặt trời đỏ ối chiếu ánh nắng xuống mặt sông.
• Buổi chiều êm ả, dòng sông trở nên dịu dàng kì lạ.
• Gió thổi mang theo hơi nước mát lạnh.
• Nhiều người ra bờ sông hóng mát, ngắm dòng sông quê hương.
• Tiếng gà chiều xôn xao đã xóa đi sự yên tĩnh của dòng sông.

Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em:

• Em rất yêu dòng sông quê ngoại.
• Dòng sông đã ghi lại bao kỉ niệm đẹp của cuộc đời con người.