Lý thuyết bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X Lịch sử và Địa lí 6 Kết nối tri thức với cuộc sống

Lý thuyết:

1. Họ Khúc và họ Dương dựng quyền tự chủ

a. Cuộc nổi dậy của Khúc Thừa Dụ và cải cách của Khúc Hạo

- Cuối thế kỉ IX, nhà Đường suy yếu nên khó kiểm soát được tình hình ở An Nam. Viên tiết độ sứ được nhà Đường giao nhiệm vụ cai trị nước ta bị giáng chức.

- Nhân cơ hội đó, giữa năm 905, một hào trưởng địa phương ở Hải Dương là Khúc Thừa Dụ đã nổi dậy đánh chiếm thành Tống Bình, lật đổ chính quyền đô hộ rồi tự xưng là tiết độ sứ, xây dựng chính quyền tự chủ của người Việt.

b. Dương Đình Nghệ chống quân Nam Hán, củng cố nền tự chủ

- Mùa thu năm 930, quân Nam Hán đánh sang nước ta lập lại quyền cai trị.

- Năm 931, thuộc tướng cũ của họ Khúc là Dương Đình Nghệ kéo quân từ Thanh Hóa ra Bắc đánh đuổi quân Nam Hán.

- Diễn biến:

+ Dưới sự tập hợp của Dương Đình Nghệ, hào kiệt khắp nơi kéo về Thanh Hóa tụ họp.

+ Từ Thanh Hóa, Dương Đình Nghệ đánh ra Tống Bình.

+ Quân Nam Hán cử quân tiếp viện sang đánh chiếm lại thành Tống Bình.

+ Quân của Dương Đình Nghệ chặn đánh quân tiếp viện.

+ Quân Nam Hán phải rút chạy. Cuộc kháng chiến thắng lợi.

- Kết quả: Cuộc kháng chiến thắng lợi, Dương Đình Nghệ tự xưng là Tiết độ sứ, tiếp tục xây dựng nền tự chủ nước nhà.

2. Ngô Quyền và khúc tráng ca sông Bạch Đằng

a. Tóm tắt kế hoạch đánh giặc của Ngô Quyền:

+ Điểm mạnh của kẻ thù: mạnh khi ở chiến thuyền, ta không phòng bị được trước.

+ Điểm yếu của kẻ thù: dễ thụ động, hoang mang, hoảng loạn, rối lòng quân khi gặp hiện tượng nào đó bị bất ngờ.

+ Thời điểm: Cuối năm 938, Lưu Hoàng Tháo đem thuyền chiến lăm le tiến vào bờ cõ nước ta

+ Địa điểm: Trên sông Bạch Đằng.

b. Trừ ngoại xâm, dậy sóng Bạch Đằng

- Diễn biến:

+ Cuối năm 938, quân Nam Hán do Lưu Hoằng Tháo làm chủ tướng từ Quảng Đông kéo vào nước ta theo đường biển. Trước vận nước lâm nguy, Ngô Quyền gấp rút chuẩn bị hoạch đánh giặc

+ Ngô Quyền cho một toán thuyền nhẹ ra đánh nhử quân địch vào sông Bạch Đằng lúc nước triều đang lên.

+ Lưu Hoằng Tháo hăm hở dốc quân đuổi theo, lọt vào trận địa mai phục của ta mà không biết.

+ Nước triều rút, Ngô Quyền hạ lệnh dốc toàn lực lượng đánh quật trở lại. Quân Nam Hán chống cự không nổi phải rút chạy ra biển.

+ Quân giặc thiệt hại quá nửa, tướng giặc Lưu Hoằng Tháo bị chết. Vua Nam Hán được tin bại trận đã hốt hoảng, vội hạ lệnh thu quân về nước.

+ Trận Bạch Đằng của Ngô Quyền đã kết thúc thắng lợi.

- Nghệ thuật quân sự độc đáo:

+ Quân ta chủ động: đón đánh quân xâm lược bằng cách bố trí lực lượng hùng mạnh và xây dựng trận địa bãi cọc ngầm trên sông Bạch Đằng

+ Lợi dụng thuỷ triều, xây dựng trận địa bãi cọc ngầm với hàng nghìn cây cọc nhọn... chỉ sử dụng thuyền nhỏ, nhẹ để dễ luồn lách ở bãi cọc. 

+ Thuyền địch to, cồng kềnh rất khó khăn khi tìm cách thoát khỏi bãi cọc lúc nước triều xuống.

- Ý nghĩa của chiến thắng Bạch Đằng năm 938: 

+ Là cơ sở sau này cho việc khôi phục quốc thống. 

+ Là chiến thắng lịch sử vẻ vang của dân tộc ta: kết thúc 1000 năm đô hộ của phong kiến phương Bắc, mở ra thời kì độc lập lâu dài cho dân tộc ta.

ND chính

 Sơ đồ tư duy bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X

Xemloigiai.com