Bài soạn siêu ngắn: Dọn về làng - Ngữ văn lớp 12

Câu 1: Cuộc sống gian khổ của nhân dân Cao – Bắc – Lạng và tội ác của giặc Pháp đã được diễn tả như thế nào?

Nỗi thống khổ của nhân dân:

• Khi thực dân Pháp xâm lược: cảnh tượng tang hoang đổ nát của nhân dân miền núi,  cuộc sống yên ổn ấm no nay thay thế bằng những cuộc chạy trốn với những lo âu thấp thoải.
• Mấy năm
• Quên tết... quên rằm ...
• Chạy hết núi khe, cay đắng ...
• Lán sụp; nát cửa; vắt bám
• Mẹ địu em chạy; con sau lưng tay dắt bà; vai đầy tay nải...
• Cuộc sống yên ấm bị đảo lộn, nhà cửa tan hoang, gia đình li tán, cơ cực.

Tội ác của giặc Pháp:

• Lán đốt trơ trụi, súng nổ, Tây lùng.
• Áo quần bị vơ vét.
• Cha bị bắt, bị đánh chết.
• Chôn cất cha; bằng khăn của mẹ; liệm bằng áo của con
• Máu đầy tay, nước tràn đầy mặt ...

=> Tạo những ấn tượng mạnh vì nó tác động vào người đọc bằng những hình ảnh cụ thể: “Cha ngã xuống", "phủ mặt cho chồng", “máu đầy tay"... Chúng cướp cả của cải và tính mạng nhân dân ta. Đó là tội ác không thể nào chấp nhận được. Qua đó thể hiện thái độ của tác giả: xót xa, đau đớn, căm thù đến tột độ và muốn hành động trả thù.

• Niềm vui của nhân dân khi quê hương được giải phóng được diễn tả độc đóa qua hình ảnh, từ ngữ: Cười vang, Xuống làng, Người nói cỏ lay, Ô tô kêu vang đường cái, Ríu rít tiếng cười con trẻ .... Những động từ xuất hiện dày đặc diễn tả xúc cảm mừng vui, hân hoan khi quê hương đã trở lại cuộc sống thanh bình.
• “Mẹ Cao lạng hoàn toàn giải phóng – đuổi hết nó đi con sẽ về trông mẹ”  => sự hứa hẹn với người mẹ đồng thời mang nhiều cảm xúc suy ngẫm. Đó có thể là người mẹ của tác giả nhưng cũng có thể là người mẹ tổ quốc

=> Ngôn ngữ mộc mạc, lời thơ giản dị, ý thơ chân thực ,cảm xúc cho thấy những đau thương mất mát của nhân dân miền núi, và niềm vui khi được giải phóng

Câu 3: Phân tích màu sắc dân tộc được biểu hiện qua cách sử dụng hình ảnh của tác giả.

Màu sắc dân tộc được thể hiện qua từ ngữ , hình ảnh thơ rất mộc mạc và chân thật: người như kiến súng như củi, người nói cỏ lay trong rừng rậm…

• Cách nói của người dân tộc: mày, tao…
• Từ ngữ hàng ngày gần gũi: hàng đàn; quên tết tháng giêng, quên rằm tháng bảy
• Hình ánh so sánh: Người đông như kiến, súng đầy như củi; Người nói cỏ lay trong rừng rậm; Hổ không dám đến đẻ con trong vườn chuối; ...