Bài soạn lớp 9: Ôn tập phần tập làm văn (tiếp theo)

Câu 7: Các nội dung về văn bản tự sự đã học ở lớp 9 có gì giống và khác so với...

Các nội dung về văn bản tự sự đã học ở lớp 9 có gì giống và khác so với các nội dung về kiểu văn bản này đã học ở những lớp dưới?

Trả lời:

• Giống nhau: Văn bản tự sự ở lớp 9 và các lớp dưới đều có cốt truyện, nhân vật, sự kiện.
• Khác nhau
• Ở các lớp dưới, tự sự chỉ đơn giản là kể lại một câu chuyện nào đó với việc sắp xếp các sự việc theo trình tự thời gian tuyến tính
• Còn tự sự ở lớp 9 thì yêu cầu cao hơn, cần phải có sự kết hợp giữa các phương thức biểu đạt khác là biểu cảm, miêu tả, nghị luận; các sự việc cũng không nhất thiết phải sắp xếp theo trình tự thời gian tuyến tính mà có thể đảo lộn (kể về hiện tại trước xong mới quay lại kể vè quá khứ)

Câu 8: Giải thích tại sao trong một văn bản có đủ các yếu tố miêu tả, biểu cảm,...

Giải thích tại sao trong một văn bản có đủ các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận mà vẫn được gọi là văn bản tự sự. Theo em, liệu có một văn bản nào chỉ vận dụng một phương thức biểu đạt duy nhất hay không?

Trả lời:

Các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận trong văn bản lự sự chỉ chiếm phần phụ, phần chính vẫn là kể nên vẩn gọi đó là văn bản lự sự. Các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận có tác dụng làm cho văn bản tự sự thêm đa dạng trong cách biểu hiện.

Hiếm có một văn bản nào chỉ vận dụng một phương thức biểu đạt duy nhất.

Câu 9: Kẻ lại bảng sau vào vở và đánh dấu (X) vào các ô trống mà kiểu văn...

Kẻ lại bảng sau vào vở và đánh dấu (X) vào các ô trống mà kiểu văn bản chính có thể kết hợp với các yếu tố tương tứng trong nó (chẳng hạn tự sự có thể kết hợp với miêu tả thì đánh dấu vào ô thứ hai).

Trả lời:

Câu 10: Một số tác phẩm tự sự được học trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 6...

Một số tác phẩm tự sự được học trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 6 đến lớp 9 không phải bảo giờ cũng phân biệt bố cục rõ ràng ba phần: Mở bài, Thân bài và Kết bài. Tại sao bài tập làm văn tự sựu của học sinh vẫn phải có đủ ba phần đã nêu?

Trả lời:

Một số tác phẩm tự sự được học trong sách giáo khoa Ngữ văn từ lớp 6 đến lớp 9 không phải bao giờ cũng phân biệt rõ bố cục ba phần: Mở bài, Thân bài và Kết bài vì có khi đó chỉ là một đoạn trích từ một văn bản hoàn chỉnh; có khi không có phần Mở bài, Kết bài là do dụng ý nghệ thuật của người viết. Tuy nhiên, phần Thân bài không thể thiếu.

Bài tập làm văn tự sự của học sinh vẫn phải có đủ ba phần bởi vì khi học, học sinh phải luyện tập bố cục cơ bản của một bài văn. Khi có kĩ năng tốt thì mới có thể sáng tạo, thay đổi bố cục.

Câu 11: Những kiến thức và kĩ năng về kiểu văn bản tự sự của phần Tập làm văn...

Những kiến thức và kĩ năng về kiểu văn bản tự sự của phần Tập làm văn có giúp được gì trong việc đọc - hiểu các văn bản tác phẩm văn học tương ứng trong sách giáo khoa Ngữ văn không? Phân tích một vài ví dụ để làm sáng tỏ.

Trả lời:

• Những kiến thức và kĩ năng về kiểu văn bản tự sự của phần Tập làm văn giúp ích rất nhiều trong việc đọc - hiểu các văn bản tác phẩm văn học tương ứng trong sách giáo khoa Ngữ văn:
• Giúp cho học sinh có thể nhận diện được các yếu tố cấu thành nên một bài văn tự sự: cốt truyện, sự kiện, nhân vật để từ đó có thể hiểu sâu hơn về diễn biến cốt truyện và tính cách của nhân vật.
• Học sinh có thể xác định được ngôi kể, giọng điệu, diễn biến tâm lí nhân vật, độc thoại, đối thoại - những đặc sắc trong nghệ thuật biểu hiện của một tác phẩm tự sự.
• Ví dụ:
• Trong truyện ngắn Làng của Kim Lân học sinh có thể xác định được nhân vật chính là ông Hai và việc xây dựng tình huống truyện độc đáo của tác giả đã khiến cho diễn biến tâm trạng của nhân vật được hiện lên rõ nét. Từ ấy, người đọc có thể nhận ra tình yêu làng, yêu quê hương, yêu đất nước của nhân vật ông Hai luôn tồn tại thống nhất với nhau.
• Trong tác phẩm truyện Kiều của Nguyễn Du, ở đoạn độc thoại nội tâm của nhân vật Thúy Kiều khi bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích, người đọc có thể hình dung về thế giới nội tâm phong phú của Kiều với nỗi lo lắng cho thân phận hẩm hiu, lênh đênh của mình. Nàng không biết mình sẽ đi về đâu, tương lai của mình sẽ ra sao.

Câu 12: Những kiến thức và kĩ năng về các tác phẩm tự sự của phẩn Đọc - hiểu...

Những kiến thức và kĩ năng về các tác phẩm tự sự của phẩn Đọc - hiểu văn bản tiếng Việt tương ứng đã giúp em những gì trong việc viết bài văn tự sự? Phân tích một vài ví dụ để làm sáng tỏ.

Trả lời:

• Những kiến thức và kĩ năng về các tác phẩm tự sự của phẩn Đọc - hiểu văn bản tiếng Việt tương ứng đã giúp em rất nhiều trong việc viết bài văn tự sự:
• Xác định rõ ràng các bước để làm bài văn tự sự
• Lựa chọn từ ngữ, hình ảnh, cách kể chuyện cho phù hợp với yêu cầu của đề bài
• Sử dụng kết hợp các biện pháp tu từ trong bài viết để tăng sức gợi hình, gợi cảm cho câu văn
• Ví dụ:
• Trước khi viết bài văn tự sự, em sẽ xác định rõ các bước làm bài: Tìm hiểu đề và tìm ý; lập dàn bài; viết bài; đọc lại và sửa chữa. Việc tuân thủ các bước làm bài ấy sẽ giúp em tránh được tình trạng lạc đề và bài văn tự sự sẽ có sự trau chuốt, cẩn thận hơn.
• Thay vì viết câu: "Mặt trời đỏ rực" thì em sẽ sử dụng thêm các từ ngữ giàu hình ảnh kết hợp với biện pháp tu từ để câu văn trở nên sinh động hơn "Ông mặt trời vươn vai thức dậy, tỏa những tia nắng ấm áp đầu tiên xuống mặt đất khiến cho cả không gian bừng sáng lên một màu đỏ rực rỡ"