Giải vật lí 12 bài 3: Con lắc đơn
Nội dung bài gồm:
- I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT
- II. GIẢI BÀI TẬP
- Giải câu 1: Thế nào là con lắc đơn? Khảo sát...
- Giải câu 2: Viết công thức tính chu kì của con...
- Giải câu 3: Viết công thức tính động năng, thế năng...
- Giải câu 4: Hãy chọn câu đúng....
- Giải câu 5:Hãy chọn câu đúng....
- Giải câu 6: Một con lắc đơn được thả không vận tốc...
- Giải câu 7: Một con lắc đơn dài l = 2,00 m, dao động...
I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT
I. Thế nào là con lắc đơn?
1. Khái niệm:
Con lắc đơn là một hệ gồm một vật nhỏ khối lượng m, treo ở đầu một sợi dây không dãn, khối lượng không đáng kể, chiều dài l.
2. Vị trí cân bằng:
Là vị trí mà dây treo của con lắc có phương thẳng đứng, trong hình vẽ trên là vị trí O.
II. Khảo sát dao động vủa con lắc đơn về mặt động lực học
1. Chọn hệ quy chiếu:
Chọn chiều dương từ trái qua phải.
Gốc tọa độ cong tại vị trí cân bằng O.
Gốc thời gian là thời điểm con lắc bắt đầu dao động.
Tại thời điểm t, vị trí của con lắc được xác định bởi li độ góc $\alpha = \widehat{OQD}$ (hoặc li độ cung s = cung OD = l.$\alpha $) (s và $\alpha $ có giá trị dương).
2. Các lực tác dụng vào con lắc:
Trọng lực $\overrightarrow{P}$ và lực căng dây $\overrightarrow{T}$.
Phân tích trọng lực $\overrightarrow{P}$ thành 2 thành phần:
- $\overrightarrow{P_{n}}$: Thành phần theo phương vuông góc với quỹ đạo.
- $\overrightarrow{P_{t}}$: Thành phần theo phương tiếp tuyến với quỹ đạo.
Lực căng dây $\overrightarrow{T}$ và thành phần $\overrightarrow{P_{n}}$ vuông góc với quỹ đạo nên không làm thay đổi vận tốc của vật.
Lực kéo về: $\overrightarrow{P_{t}} = - m.g.\sin \alpha $ (*)
Từ (*) ta thấy, dao động của con lắc đơn nhìn chung không phải là dao động điều hòa.
Khi góc $\alpha $ rất nhỏ, lực kéo về tỉ lệ thuận với li độ, lúc này, con lắc đơn dao động điều hòa theo phương trình:
$s = s_{0}. \cos (\omega t + \varphi )$
với chu kì: $T = 2\pi .\sqrt{\frac{l}{g}}$, biên độ dao động: $s_{0} = l.\alpha _{0}$
III. Khảo sát dao động của con lắc đơn về mặt năng lượng
1. Động năng của con lắc đơn:
Là động năng của vật (coi là chất điểm)
$W_{đ} = \frac{1}{2}.m.v^{2}$
2. Thế năng của con lắc đơn:
Là thế năng trọng trường của vật.
Chọn mốc thế năng là vị trí cân bằng, thế năng của con lắc đơn ở vị trí li độ góc $\alpha $ được tính theo công thức sau:
$W_{t} = m.g.l.(1 - \cos \alpha )$
3. Cơ năng của con lắc đơn:
Cơ năng của con lắc đơn là tổng động năng và thế năng của nó. Nếu bỏ qua mọi ma sát, cơ năng của vật được bảo toàn.
$W = \frac{1}{2}.m.v^{2} + m.g.l.(1 - \cos \alpha )$ = const
IV. Ứng dụng: Xác định gia tốc rơi tự do
Trong thực tế, các nhà khoa học ứng dụng con lắc đơn vào việc xác định gia tốc trọng trường của một địa điểm nào đó. Khi các yếu tố của con lắc như chiều dài l (m) của con lắc, chu kì dao động T (s) của con lắc bằng các phép đo thực nghiệm; ta có thể xác định gia tốc rơi tự do theo công thức:
$g = \frac{4\pi ^{2}.l}{^{T^{2}}}$
II. GIẢI BÀI TẬP
Bài giải:
Con lắc đơn là một hệ gồm một vật nhỏ khối lượng m, treo ở đầu một sợi dây không dãn, khối lượng không đáng kể, chiều dài l.
Khảo sát dao động của con lắc đơn về mặt động lực học và chứng minh dao động nhỏ ($\sin \alpha \approx \alpha $ (rad)), dao động của con lắc đơn là giao động điều hòa: bạn đọc tham khảo mục II. Khảo sát dao động của con lắc đơn về mặt động lực học.
Bài giải:
Công thức tính chu kì của con lắc đơn khi dao động nhỏ là:
$T = 2\pi .\sqrt{\frac{l}{g}}$.
Bài giải:
Công thức tính động năng, thế năng, cơ năng của con lắc đơn:
- Động năng: $W_{đ} = \frac{1}{2}.m.v^{2}$
- Thế năng: $W_{t} = m.g.l.(1 -\cos \alpha )$
- Cơ năng: $W = \frac{1}{2}.m.v^{2} + m.g.l.(1 -\cos \alpha )$
Khi con lắc dao động nhỏ và không có ma sát, cơ năng của con lắc được bảo toàn. Nó chỉ biến đổi từ dạng thế năng sang động năng và ngược lại.
Bài giải:
Chọn đáp án D.
Giải thích: Các bạn xem lại công thức tính chu kì của con lắc đơn khi dao động nhỏ ($\sin \alpha \approx \alpha $ (rad)) trong mục II. Khảo sát dao động của con lắc đơn về mặt động lực học.
Bài giải:
Chọn đáp án D.
Giải thích: Dựa vào công thức tính chu kì của con lắc đơn khi dao động nhỏ là:
$T = 2\pi .\sqrt{\frac{l}{g}}$
Ta thấy, chu kì dao động của con lắc đơn không phụ thuộc vào khối lượng của vật.
Giải câu 6: Một con lắc đơn được thả không vận tốc...
Một con lắc đơn được thả không vận tốc đầu từ li độ góc $\alpha _{0}$. Khi con lắc qua vị trí cân bằng thì tốc độ của quả cầu con lắc là bao nhiêu?
A. $\sqrt{l.g.(1 - \cos \alpha _{0})}$.
B. $\sqrt{2.l.g.\cos \alpha _{0}}$.
C. $\sqrt{2.l.g.(1 - \cos \alpha _{0})}$.
D. $\sqrt{l.g.\cos \alpha _{0}}$
Bài giải:
Chọn đáp án C.
Giải thích: Khi con lắc qua vị trí cân bằng thì $W_{t} = 0$ và $W_{đ} = W$.
$\Rightarrow $ $\frac{1}{2}.m.v^{2} = m.g.(1 - \cos \alpha _{0})$ (Cơ năng ở vị trí biên)
$\Leftrightarrow $ $v = \sqrt{2.l.g.(1 - \cos \alpha _{0})}$.
Bài giải:
Chu kì dao động của con lắc là: $T = 2\pi .\sqrt{\frac{l}{g}} = 2\pi .\sqrt{\frac{2}{9,8}} \approx 2,83 (s)$.
Số dao động toàn phần mà con lắc thực hiện được trong t = 5,00 phút = 300 (s) là:
$n = \frac{t}{T} = \frac{300}{2,83} \approx 106$ (dao động)
Xem thêm lời giải Giải môn Vật lí lớp 12
- 👉 Giải vật lí 12 bài 1: Dao động điều hòa
- 👉 Giải vật lí 12 bài 8: Giao thoa sóng
- 👉 Giải vật lí 12 bài 2: Con lắc lò xo
- 👉 Giải vật lí 12 bài 3: Con lắc đơn
- 👉 Giải vật lí 12 bài 4: Dao động tắt dần. Dao động cưỡng bức
- 👉 Giải vật lí 12 bài 5: Tổng hợp hai dao động điều hòa cùng phương, cùng tần số. Phương pháp giản đồ Fre-nen
- 👉 Giải vật lí 12 bài 7: Sóng cơ và sự truyền sóng cơ
- 👉 Giải vật lí 12 bài 9: Sóng dừng
- 👉 Giải vật lí 12 bài 10: Đặc trưng vật lí của âm
- 👉 Giải vật lí 12 bài 11: Đặc trưng sinh lí của âm
- 👉 Giải vật lí 12 bài 12: Đại cương về dòng điện xoay chiều
- 👉 Giải vật lí 12 bài 13: Các mạch điện xoay chiều
- 👉 Giải vật lí 12 bài 14: Mạch có R, L, C mắc nối tiếp
- 👉 Giải vật lí 12 bài 15: Công suất tiêu thụ của mạch điện xoay chiều. Hệ số công suất
- 👉 Giải vật lí 12 bài 16: Truyền tải điện năng – Máy biến áp
- 👉 Giải vật lí 12 bài 17: Máy phát điện xoay chiều
- 👉 Giải vật lí 12 bài 18: Động cơ không đồng bộ ba pha
- 👉 Giải vật lí 12 bài 20: Mạch dao động
- 👉 Giải vật lí 12 bài 21: Điện từ trường
- 👉 Giải vật lí 12 bài 22: Sóng điện từ
- 👉 Giải vật lí 12 bài 23: Nguyên tắc thông tin liên lạc bằng sóng vô tuyến
- 👉 Giải vật lí 12 bài 24: Tán sắc ánh sáng
- 👉 Giải vật lí 12 bài 25: Giao thoa ánh sáng
- 👉 Giải vật lí 12 bài 26: Các loại quang phổ
- 👉 Giải vật lí 12 bài 27: Tia hồng ngoại và tia tử ngoại
- 👉 Giải vật lí 12 bài 28: Tia X
- 👉 Giải vật lí 12 bài 30: Hiện tượng quang điện. Thuyết lượng tử ánh sáng
- 👉 Giải vật lí 12 bài 31: Hiện tượng quang điện trong
- 👉 Giải vật lí 12 bài 32: Hiện tượng quang-phát quang
- 👉 Giải vật lí 12 bài 33: Mẫu nguyên tử Bo
- 👉 Giải vật lí 12 bài 34: Sơ lược về laze
- 👉 Giải vật lí 12 bài 35: Tính chất và cấu tạo hạt nhân
- 👉 Giải vật lí 12 bài 36: Năng lượng liên kết của hạt nhân. Phản ứng hạt nhân
- 👉 Giải vật lí 12 bài 37: Phóng xạ
- 👉 Giải vật lí 12 bài 38: Phản ứng phân hạch
- 👉 Giải vật lí 12 bài 39: Phản ứng nhiệt hạch
- 👉 Giải vật lí 12 bài 40: Các hạt sơ cấp
- 👉 Giải vật lí 12 bài 41: Cấu tạo vũ trụ
- 👉 Giải vật lí 12 bài 29: Thực hành: Đo bước sóng ánh sáng bằng phương pháp giao thoa ( Phần 1 )
- 👉 Giải vật lí 12 bài 29: Thực hành: Đo bước sóng ánh sáng bằng phương pháp giao thoa ( Phần 2 )
Lớp 12 | Các môn học Lớp 12 | Giải bài tập, đề kiểm tra, đề thi Lớp 12 chọn lọc
Danh sách các môn học Lớp 12 được biên soạn theo sách giáo khoa mới của bộ giáo dục đào tạo. Kèm theo lời giải sách bài tập, sách giáo khoa, đề kiểm tra 15 phút, 45 phút (1 tiết), đề thi học kì 1 và học kì 2 năm học 2024 ngắn gọn, chi tiết dễ hiểu.
Toán Học
- Đề thi, đề kiểm tra Toán lớp 12
- SBT Toán lớp 12 Nâng cao
- SBT Toán 12 Nâng cao
- SGK Toán 12 Nâng cao
- SBT Toán lớp 12
- SGK Toán lớp 12
Vật Lý
- SBT Vật lí 12 Nâng cao
- SGK Vật lí lớp 12 Nâng cao
- SBT Vật lí lớp 12
- SGK Vật lí lớp 12
- Giải môn Vật lí lớp 12
Hóa Học
- Đề thi, đề kiểm tra Hóa lớp 12
- SBT Hóa học 12 Nâng cao
- SGK Hóa học lớp 12 Nâng cao
- SBT Hóa lớp 12
- SGK Hóa lớp 12
Ngữ Văn
- Đề thi, đề kiểm tra Ngữ Văn 12 mới
- Soạn văn 12
- SBT Ngữ văn lớp 12
- Luyện dạng đọc hiểu
- Văn mẫu 12
- Soạn văn 12 chi tiết
- Soạn văn ngắn gọn lớp 12
- Soạn văn 12 siêu ngắn
- Bài soạn văn lớp 12 siêu ngắn
- Bài soạn văn 12
Lịch Sử
Địa Lý
Sinh Học
- Đề thi, đề kiểm tra Sinh lớp 12
- SGK Sinh lớp 12 Nâng cao
- SBT Sinh lớp 12
- SGK Sinh lớp 12
- Giải môn Sinh học lớp 12
GDCD
Tin Học
Tiếng Anh
- Đề thi, đề kiểm tra Tiếng Anh 12 mới
- SBT Tiếng Anh lớp 12
- Ngữ pháp Tiếng Anh
- SGK Tiếng Anh 12
- SBT Tiếng Anh lớp 12 mới
- SGK Tiếng Anh 12 Mới