Bài soạn lớp 6: Mẹ hiền dạy con

Tìm hiểu chung tác phẩm

• Xuất xứ: trích từ sách: “Liệt nữ truyện” của Trung Quốc
• Chủ đề: Truyện viết về phương pháp giáo dục con của mẹ thầy Mạnh tử.
• Giới thiệu Mạnh Tử: Mạnh Tử (372 ? - 289 ? tr.CN) tên là Mạnh Kha, người đất Trâu (nay gọi là huyện Trâu) thuộc tỉnh Sơn Đông, học trò của Tử Tư - cháu của Khổng Tử. Mạnh Tử cùng học trò viết sách Mạnh Tử - tác phẩm quan trọng và rất nổi tiếng, được coi là một trong bốn tác phẩm kinh điển (Tứ thư) cùa Nho gia. Mạnh Tử là một bậc hiền triết của Trung Hoa thời Chiến quốc, được các nhà nho suy tôn là Á thánh (vị thánh thứ hai) sau Khổng Tử.
• Bố cục: Theo mạch thời gian với năm sự việc chính.
• Tóm tắt tác phẩm: Thầy Mạnh Tử lúc nhỏ hay bắt chước, nên người mẹ đã phải chuyển nhà tới ba lần (từ vị trí gần nghĩa địa chuyển đến gần chợ, rồi đến gần trường học) để có chỗ ở phù hợp với việc học tập của con. Để dạy con tính thật thà, bà đã có những hành động rất dứt khoát và gương mẫu (bà mua thịt lợn cho con ăn để giữ lời hứa, cầm dao cắt đứt tấm vải để răn đe việc bỏ học của con).
• Bài học rút ra:
• Bà mẹ thầy Mạnh Tử là tấm gương sáng về tình thương con và đặc biệt là về cách dạy con:
• Tạo cho con một môi trường sống tốt đẹp
• Dạy con vừa có đạo đức vừa có chí học hành
• Thương con nhưng không nuông chiều, ngược lại rất kiên quyết.
• Truyện mẹ hiền dạy con đơn giản nhưng gây được xúc động là nhờ có những chi tiết giàu ý nghĩa.
• Tục ngữ: gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.

Câu 1: Lập bảng tóm tắt năm sự việc diễn ra giữa mẹ con...

Lập bảng tóm tắt năm sự việc diễn ra giữa mẹ con thầy Mạnh Tử (thuở nhỏ) theo mẫu.

Trả lời:

Câu 2: Ý nghĩa của việc dạy con trong ba sự việc đầu là gì ?...

Ý nghĩa của việc dạy con trong ba sự việc đầu là gì ? Trong hai sự việc sau là gì ? Hãy nêu lên tác dụng của cách dạy con của bà mẹ Mạnh Tử ?

Trả lời:

• Ở ba sự việc đầu cho ta thấy cách dạy con của người mẹ đó là: Người mẹ muốn tìm cho con một môi trường sống phù hợp, tốt đẹp để có lợi cho việc hình thành nhân cách trẻ thơ. Khi ở gần nghĩa địa và chợ, bà mẹ chợt nhận ra đây không phải là môi trường phù hợp với con mình. Vì vậy, bà quyết định chuyển chỗ ở đến gần trường học. Thấy con bắt chước lễ phép, cắp sách đi học bà mẹ cảm thấy rất vui và hài lòng.
• Ý nghĩa của sự việc thứ tư là: Bà mẹ dạy đạo đức cho con, bà dạy con không được nói dối, vơi trẻ phải dạy chữ tín, đức tính thật thà.
• Ý nghĩa của sự việc thứ năm là: Bà me nghiêm khắc dạy con chăm chỉ, say mê trong học tập.
• Tác dụng cách dạy con của bà mẹ Mạnh Tử: Mạnh Tử đã trở thành một bậc hiền tài trong thiên hạ. Con mình trở thành người giỏi giang là điều mà tất cả các bà mẹ đều ao ước. Để có được thành quả đó là sự hi sinh, lựa chọn cách dạy đúng đắn của người mẹ Mạnh Tử.

Câu 3: Em hình dung bà mẹ Mạnh Tử là người như thế nào?

Trả lời:

Qua cách dạy con, em hình dung mẹ Mạnh Tử là người:

• Bà là người mẹ thương yêu con, mong muốn con nên người
• Là người mẹ thông minh, có phương pháp giáo dục con đúng đắn.
• Là người mẹ hiền từ nhưng cũng rất nghiêm khắc, kiên quyết trong việc dạy dỗ con cái.

Câu 4: Nêu nhận xét về cách viết truyện “Mẹ hiền dạy con”?

Trả lời:

Cách viết truyện “Mẹ hiền dạy con”:

• Cốt truyện đơn giản, nhân vật đơn giản, thiên về ghi chép sự việc
• Dùng truyện người thật, việc thật để giáo dục con người.
• Có những chi tiết giàu ý nghĩa, gây ấn tượng với người đọc.

[Luyện tập] Câu 1: Hãy phát biểu cảm nghĩ của em về sự việc: Bà mẹ Mạnh Tử...

Hãy phát biểu cảm nghĩ của em về sự việc: Bà mẹ Mạnh Tử đang ngồi dệt vải trông thấy con bỏ học về nhà chơi, liền cầm dao cắt đứt tấm vải đang dệt trên khung?

Trả lời:

Bà mẹ thầy Mạnh Tử đang ngồi dêt vải trông thấy con bỏ học về nhà chơi, liền cầm dao cắt đứt tấm vải đang dệt trên khung. Tấm vải dệt lên, mất biết bao công sức thời gian thế mà bà mẹ cắt nó đứt ngay để dạy cho cảm nhận việc nghỉ học một cách sâu sắc. Cử chỉ của bà mẹ thể hiện thái độ rất giận trước ý thức kém cỏi của con. Bà không đánh, hay chửi mắng mà lấy biểu tượng tấm vải bị cắt đứt để so sánh việc con bỏ học. Qua đó, thể hiện bà mẹ là người thương yêu con cái nhưng nghiêm khắc, kiên quyết trong việc dạy dỗ.Đó là cách dạy rất khéo léo, đầy tính sư phạm.

[Luyện tập] Câu 2: Từ truyện mẹ con thầy Mạnh Tử xưa,...

Từ truyện mẹ con thầy Mạnh Tử xưa, em có suy nghĩ gì về đạo làm con của mình?

Trả lời:

Đọc xong câu chuyện “Mẹ hiền dạy con”, em cảm nhận được tình yêu thương của bố mẹ dành cho mình. Dù khó khăn đến mấy, dù cuộc sống còn nhiều lo toan nhưng với lúc nào bố mẹ cũng cố gắng dành những điều tốt đẹp nhất cho em. Có thể, bố mẹ đã từng mắng, thậm chí là đánh em nhưng đó không phải là sự ghét bỏ mà đó là tình thương, bố mẹ luôn muốn con mình thành một người tốt, một đứa trẻ ngoan. Chính vì vậy, em sẽ cố gắng học tập tốt hơn và nghe lời bố mẹ để không phụ công ơn sinh thành nuôi dưỡng của cha mẹ

[Luyện tập] Câu 3: Có hai yếu tố Hán - Việt đồng âm:

• tử: chết
• tử: con

Hãy cho biết các kết hợp dưới đây được sử dụng với nghĩa nào?

Công tử, tử trận, bất tử, hoàng tử, đệ tử, cảm tử.

Trả lời:

• Các kết hợp được sử dụng vời nghĩa tử “chết” là: bất tử, tử trận, cảm tử.
• Các kết hợp được sử dụng với nghĩa tử “con” là: công tử, đệ tử, hoàng tử.